Yurtsever ve Açık Bilgi Platformu | Özel Büro İstihbarat Grubu Bilgili toplum, güçlü Türkiye
Onlarca Yıl Boyunca Savaş mı ???
Sergey Karaganov (*) yazdı.
Uzun zamandır dünyanın, insan uygarlığını muhtemelen yok edebilecek termonükleer bir III. Dünya Savaşı’na dönüşme tehlikesi taşıyan bir çatışma dalgasına doğru amansız ilerlemesini izliyorum.
Bu tahmin, dünyayı elli yıldan fazla bir süre güvende tutan nükleer caydırıcılığın güvenilirliğini yeniden sağlamanın neden gerekli olduğuna dair bir dizi makale yayınlamamın ana nedenlerinden biriydi.
Pek çok yapısal faktör, askeri çatışmalarda niteliksel bir artış olasılığının yüksek olduğunu gösteriyor.
Bu, dünyayı tam bir felaketin eşiğine getirecektir.
Üstelik genel olarak insanlığa, özel olarak da Rusya’ya sayısız felaketler getirecektir.
Amacım, özellikle daha önceki nispeten “vejetaryen” makale serilerimin neden olduğu histeri göz önüne alındığında, zaten gergin olan ve yeni gerçekliği kabul etmeye henüz hazır olmayanları korkutmak değil.
Ancak yılan balığını çuvalda saklayamazsınız ve en akıllı meslektaşlarım, büyük bir savaşa sürüklenme olasılığı hakkında giderek daha kararlı bir şekilde yazmaya, bunu önlemenin ve gerçekleşmesi durumunda hazırlanmanın reçetelerini sunmaya başladılar.
Bunların başında elbette Vasily Kashin ve Andrey Sushentsov’un aynı adlı 2023 Valdai Kulübü raporuna dayanan “Yeni Bir Çağda Savaş: Büyük Orduların Dönüşü” makalesi yer alıyor.
Bir diğer önde gelen Rus uluslararası ilişkiler uzmanı Fyodor Lukyanov da aynı fikri savunuyor, ancak daha çok ona özgü bir tavırla.
Öte yandan, Amerikan “derin devleti” de Üçüncü Dünya Savaşı’nın yüksek olasılığı konusunda uyarılarda bulunmaya ve ABD’nin aynı anda iki veya üç cephede (Avrupa, Pasifik ve Orta Doğu) savaşmaya zorlanması durumunda yenilgiyi nasıl önleyebileceği konusunda spekülasyonlar yapmaya başladı.
Tartışmaya katılmaya karar verdim.
Elbette bu yazının başlığında sorulan soruya olumsuz bir cevap vermeyi tercih ederim.
Ancak bunu başarmak için çatışmaların tırmanmasının nedenlerini anlamamız ve barışı korumaya yönelik çok daha aktif bir politika geliştirmemiz gerekiyor.
İç, askeri ve dış tüm politikaları önemli ölçüde ayarlamamız ve kendimize ve dünyaya yeni bir kalkınma paradigması sunmamız gerektiğine inanıyorum.
Önümüzdeki zorluklara ilişkin vizyonumu sunmaya çalışacağım.
Ayrıca bunlara yanıt vermenin aktif ve proaktif yollarını da anlatacağım.
Zorlukları listeleyerek yeni bir şey keşfetmeyi beklemiyorum, ancak toplu olarak, kararlı eylem gerektiren endişe verici bir gerçekliğin ötesinde bir gerçekliğe işaret ediyorlar.
İlk ve temel zorluk, çoğu normal insan yaşamı için giderek daha fazla gereksiz hale gelen mal ve hizmetlerin aşırı tüketimini teşvik eden, temel olarak kar elde etmeye dayanan modern kapitalizm biçiminin tükenmesidir.
Son yirmi ila otuz yıldaki anlamsız bilgi seli de aynı kategoriye giriyor.
Cihazlar, insanların normalde üretken faaliyetler için kullanabileceği devasa miktarda enerji ve zamanı tüketiyor.
İnsanlık doğayla çatışmaya girdi ve kendi varoluşunun temelini oluşturan doğayı baltalamaya başladı.
Rusya’da bile refahın artması hâlâ öncelikli olarak tüketimin artması anlamına geliyor.
İkinci zorluk ise en bariz olanıdır.
Kirlilik, iklim değişikliği, yalnızca tarıma uygun tatlı su rezervlerinin ve diğer birçok doğal kaynağın azalması gibi küresel sorunlar hala çözümsüz kalıyor.
Bunun yerine, çoğunlukla ayrıcalıklıların hem kendi toplumlarında hem de küresel olarak hakimiyetini sağlamlaştırmayı amaçlayan sözde “yeşil çözümler” öneriliyor.
Örneğin, çevre kirliliği ve CO2 emisyonlarıyla mücadele yükünün, aşırı tüketimin tuhaf biçimlere büründüğü Batı’daki tüketiciler yerine, çoğu eski Batı dışında olan imalatçılara devretmeye yönelik sürekli girişimleri ele alalım.
Çoğunlukla Kuzey Amerika, Avrupa ve Japonya’da yoğunlaşan dünya nüfusunun tahminen yüzde 20 ila 30’u, her yıl biyosferden çekilen kaynakların yüzde 70 ila 80’ini tüketiyor ve bu uçurum büyümeye devam ediyor.
Tüketim hastalığı dünyanın geri kalanına da yayılıyor.
Biz (Rusya) de 1990’larda çok moda olan ve son derece yavaş da olsa artık gerileyen gösterişli tüketimden hâlâ sıkıntı çekiyoruz.
Kaynaklar için yoğunlaşan mücadelenin ve birçok ülke ve bölgede eşitsiz tüketim ve artan eşitsizliğin de aralarında bulunduğu artan iç gerilimin nedeni budur.
Mevcut kalkınma modelinin hiçbir yere varmadığının farkındalığı, aynı zamanda onu terk etme konusundaki isteksizlik ve yetersizlik, Rusya’ya (ve onun fiilen temsil ettiği Geriye) karşı artan düşmanlığın ana nedenidir.
Bu, biraz daha az da olsa Çin için de geçerli, çünkü Çin ile ilişkileri kesmenin maliyeti çok daha yüksek olacak.
Daha 2010’ların ortasında, yaptırımlar, Avrupa Birliği’nin genişleyen yapısını kontrol altına alma ihtiyacıyla açıklanıyordu.
Artık Batı’yı bir arada tutan temel bağlardan biri onlar, yani yaptırımlar.
Avrupa’daki politikacılar, bir dünya savaşına hazırlanmanın gerekliliği (arzu edilir değilse bile) hakkında giderek daha fazla konuşuyorlar ve savaş başlarsa NATO’nun Avrupalı üye devletlerinin birkaç günden, hatta saatten fazla yaşayamayacağını açıkça unutuyorlar. Allah korusun elbette!
Buna paralel bir süreç ise toplumsal eşitsizliğin artmasıdır.
Bu eğilim, sosyal refah devletine olan ihtiyacı ortadan kaldıran SSCB çöküşünden bu yana katlanarak artıyor.
Gelişmiş Batı ülkelerinde orta sınıf yaklaşık 15-20 yıldır küçülüyor ve önemli ölçüde daha az görünür hale geliyor.
Demokrasi, gücü ve zenginliği elinde bulunduran oligarşik elitlerin karmaşık toplumları yönetmek için kullandıkları araçlardan biridir.
Bu nedenle Batı’da ve diğer yerlerde demokrasinin korunması yönündeki tüm gürültüye rağmen otoriter, hatta totaliter eğilimler yükselişte.
Üçüncü zorluk insanın ve toplumun bozulmasıdır.
Bu öncelikle nispeten gelişmiş ve zengin Batı’da geçerlidir.
Batı, görece rahatlık içinde yaşayan ama aynı zamanda insanların tarihsel ve genetik olarak oluştuğu geleneksel yaşam alanından kopmuş şehir uygarlığının kurbanı oluyor.
Kitlesel eğitimi teşvik etmesi beklenen dijital teknolojilerin sürekli yayılması, genel aptallaşmadan giderek daha fazla sorumlu oluyor.
Bu, kitleleri yalnızca oligarklar adına değil, aynı zamanda kitlelerin kendisi adına da manipüle etme olasılığını artırarak yeni bir oklokrasi (Oklokrasi, meşru otoritelerin gözünü korkutarak sıradan insanlar tarafından kontrol edilen baskıcı, popülist bir hükümet biçimini tanımlayan aşağılayıcı bir terimdir, cahillerin iktidarıdır) düzeyine yol açar.
Ayrıca imtiyazlarını paylaşmak istemeyen oligarşiler ve zenginler, kasıtlı olarak insanlığı kötülüyor ve toplumların parçalanmasını teşvik ederek, onları adaletsiz ve tehlikeli hale gelen düzene direnemez hale getirmeye çalışıyor.
İnsan ahlakının doğal temellerini ve neredeyse tüm temel insani değerleri reddeden insan karşıtı veya insan sonrası ideolojileri, değerleri ve davranış kalıplarını yalnızca teşvik etmekle kalmıyor, aynı zamanda dayatıyorlar.
Enformasyon saldırısı, nispeten müreffeh yaşam koşullarıyla birleşiyor; insanlığın gelişimini her zaman yönlendiren temel zorlukların -açlık ve şiddetli ölüm korkusu- yokluğu ile güçleniyor.
Korkular sanallaştırılıyor.
Avrupalı seçkinler stratejik düşünme yeteneklerini neredeyse tamamen kaybetmiş durumdalar ve geleneksel meritokratik anlamda neredeyse hiç elit kalmadı.
Nükleer yetenekler de dahil olmak üzere muazzam bir orduya sahip bir ülke olan Amerika Birleşik Devletleri’nde yönetici seçkinlerin entelektüel bir gerilemesine tanık oluyoruz.
Örnekler çoğalıyor.
Beni gerçekten şok eden son olaylardan birini daha önce aktarmıştım.
Hem ABD Başkanı Joseph Biden hem de Dışişleri Bakanı Blinken, nükleer savaşın küresel ısınmadan daha kötü olmadığını savundu.
Ancak bu entellektüel yoksunluk hastalığı tüm insanlığı tehdit ediyor ve kararlı bir mücadele gerektiriyor.
Düşüncemiz giderek daha karmaşık hale gelen zorluklarla başa çıkmakta yetersiz kalıyor.
Politikacılar, insanları ve kendilerini çözülmemiş sorunlardan uzaklaştırmak için yapay zekaya olan ilgiyi artırıyor.
Yapay Zeka, olası tüm yararlı uygulamalarına rağmen, geleneksel bilgeliğin boşluğunu dolduramayacaktır ve şüphesiz ilave büyük tehlikeler de taşımaktadır.
Son 15 yılda artan küresel gerilimlerin dördüncü en önemli kaynağı, gücün eski Batı’dan, yükselen Dünya Çoğunluğuna eşi benzeri görülmemiş bir hızla yeniden dağıtılmasıdır.
Tektonik plakalar önceki uluslararası sistem altında hareket etmeye başladı ve dünya çapında uzun bir jeopolitik, jeoekonomik ve jeo-ideolojik depreme neden oldu.
Bunun birkaç nedeni var. Her biri sırayla incelenir.
İlk olarak 1950’li ve 1960’lı yıllardan itibaren SSCB ve ardından on beş yıllık bir gerilemeden sonra toparlanan Rusya, Avrupa ve Batı’nın 500 yıllık egemenliğinin özüne, yani askeri üstünlüğüne darbe indirdi.
Birçok kez söyleneni tekrarlamama izin verin: Bu, Batı’nın dünya politikası, kültürü ve ekonomisindeki hakimiyetinin dayandığı temeldi; onlara kendi çıkarlarını, siyasi düzenini, kültürünü empoze etmelerine ve en önemlisi dünya GSMH’sını hortumlamalarına olanak tanıyordu.
500 yıllık hegemonyanın kaybedilmesi, Batı’nın Rusya’ya yönelik kudurmuş nefretinin ve Rusya’yı ezme çabalarının temel nedenidir.
İkincisi, Batı’nın kendi hataları.
Nihai zaferine inanan Batı rahatladı, tarihi unuttu, düşünce coşkusuna ve uyuşukluğuna yenik düştü.
Bir dizi muhteşem jeopolitik hata yaptı.
İlk başta, 1980’lerin sonunda ve 1990’larda Rus seçkinlerinin çoğunluğunun Batı’ya entegre olma arzusunu kibirli bir şekilde (belki de neyse ki) reddetti.
Eşit olmak istediler ama reddedildiler.
Sonuç olarak Rusya, büyük doğal, askeri, ekonomik ve entelektüel potansiyele sahip potansiyel bir ortak ve hatta müttefik olmaktan çıkıp bir rakibe dönüştü.
Dahası Rusya, çoğunlukla Küresel Güney veya daha doğru bir ifadeyle Dünya Çoğunluğu olarak anılan Batı dışının stratejik çekirdeği haline geldi.
Üçüncüsü, liberal-demokratik küresel kapitalizmin alternatifi olmadığına inanan Batı, Çin’in yükselişini sadece kaçırmakla kalmadı, aynı zamanda destekledi; büyük devlet-medeniyetinin demokrasi yolunu izleyeceğini, yani Çin’in demokrasi yolunu takip edeceğini umuyordu.
Komünist partisi giderek zayıflayacak ve stratejik olarak Batı ile birlikte hareket edeceklerdi!
1990’larda Rus elitinin yaptığı fevkalade kazançlı teklifin reddedildiği zamanki şaşkınlığımı hatırlıyorum.
Batı’nın Rusya’nın işini bitirmeye karar verdiğini sanıyordum.
Ancak bunun sadece kibir ve açgözlülük karışımı bir şey tarafından yönlendirildiği ortaya çıktı.
Bundan sonra Çin’e yönelik politika artık o kadar da şaşırtıcı görünmüyordu.
Batılı elitlerin entelektüel düzeyi açıkça ortaya çıktı.
Amerika Birleşik Devletleri daha sonra bir dizi gereksiz çatışmaya (Afganistan, Irak, Suriye) dahil oldu ve tahmin edilebileceği gibi bunları kaybetti, askeri hakimiyetinin havasını mahvetti ve genel amaçlı kuvvetlere yatırılan trilyonlarca doları boşa harcadı.
Washington, belki de stratejik silahlardaki üstünlüğü yeniden sağlama umuduyla 1972 ABM (Anti Balistik Füzeler) Anlaşması’ndan düşüncesizce çekilerek, Rusya’da kendini koruma duygusunu yeniden canlandırdı ve sonunda dostane anlaşmaya yönelik tüm umutları yok etti.
Moskova, perişan durumuna rağmen, stratejik güçlerini modernize etmek için bir program başlattı ve bu program, 2010’ların sonunda ilk kez sadece Batı’ya yetişmesine değil, aynı zamanda geçici de olsa rakiplerini geçmesine olanak tanıdı.
Dünya sistemindeki gerilimin beşinci kaynağı ise küresel güç dengelerinin çığ gibi değişmesidir.
Batı’nın GSYİH’yı hortumlama yeteneğindeki hızlı düşüş, onun öfkesinin temel nedenidir.
Batı, ama öncelikle Washington, ekonomik sistemi silah haline getirerek ve kendi gerilemesini yavaşlatmak ve rakiplerine zarar vermek amacıyla güç kullanarak, eskiden ayrıcalıklı olan ekonomik ve mali pozisyonlarını yok ediyor.
Teknoloji ve yüksek teknolojili malların transferine yönelik bir dizi yaptırım ve kısıtlama, üretim zincirlerini kırıyor.
Doların ve şimdi de euronun arsızca basılması enflasyonu hızlandırıyor ve kamu borcunu artırıyor.
Statüsünü korumaya çalışan ABD, kendi yarattığı, ancak Dünya Çoğunluğundaki yükselen ve daha organize, çalışkan rakiplerine neredeyse eşit fırsatlar tanıyan küreselci sistemi baltalıyor.
Ekonomik küreselleşmeden kurtulma ve bölgeselleşme sürüyor.
Eski küresel ekonomik yönetim kurumları bocalıyor.
Eskiden işbirliğini ve barışı geliştirmek ve güçlendirmek için bir araç olarak görülen karşılıklı bağımlılık, giderek bir kırılganlık unsuru haline geliyor ve kendi istikrar sağlayıcı rolünü baltalıyor.
Altıncı meydan okuma; Başta Rusya olmak üzere Çin’e karşı umutsuz bir karşı saldırı başlatan Batı, rakiplerini şeytanlaştırarak ve sistematik olarak insani, kültürel ve ekonomik bağları keserek, neredeyse eşi benzeri görülmemiş, savaş zamanı benzeri bir propaganda kampanyası başlattı.
Batı, eskisinden de ağır görünen bir demir perdeyi indiriyor ve evrensel bir düşman imajını inşa ediyor.
Rusya ve Çin tarafında fikir savaşı o kadar topyekûn ve şiddetli değil ama karşı dalga büyüyor.
Bütün bunlar, Batı’nın Rusları ve bir ölçüde de olsa Çinlileri insanlıktan çıkardığı siyasi ve psikolojik bir durum yaratıyor.
Biz de Batı’ya giderek daha titiz bir küçümsemeyle bakıyoruz.
İnsanlıktan çıkarma (iptal kültürü) savaşa zemin hazırlıyor.
Batı’daki savaş hazırlıklarının bir parçası gibi görünüyor.
Yedinci zorluk tektonik değişimler aracılığıyla görülebilir.
Yeni ülke ve kıtaların yükselişi ve Soğuk Savaş dönemindeki dengelerin bastırdığı eski çatışmaların yeniden canlanması, kaçınılmaz olarak bir dizi çatışmaya yol açacaktır.
“Emperyalistler arası” çelişkilerin sadece eski ile yeni arasında değil, aynı zamanda yeni aktörler arasında da olması muhtemeldir.
Bu tür çatışmaların ilk belirtileri Güney Çin Denizi’nde, Hindistan ile Çin arasında şimdiden görülmeye başlandı.
Çatışmaların çoğalması halinde, ki bu oldukça muhtemel, dünya savaşı riskini artıran bir zincirleme reaksiyona neden olacak.
Şu ana kadar asıl tehlike, Batı’nın yukarıda bahsettiğimiz şiddetli karşı saldırısından kaynaklanmaktadır.
Ancak çatışmalar Rusya’nın çevresi de dahil olmak üzere hemen hemen her yerde patlak verebilir ve çıkacaktır.
Ortadoğu’da İsrail-Filistin çatışması tahmin edilebileceği üzere patlak verdi ve tüm bölgeyi sarma tehlikesi yarattı.
Afrika’da bir dizi savaş sürüyor.
Harap olmuş Afganistan, Irak ve Suriye’de küçük çatışmalar asla bitmiyor.
Hala bilgi ve propaganda hakimiyetini elinde bulunduran Batı, bunları fark etmemeyi tercih ediyor.
Latin Amerika ve Asya, tarihsel olarak, iki dünya savaşı da dahil olmak üzere çoğu savaşın başladığı Avrupa kadar saldırgan değil.
Yine de hem Asya hem de Latin Amerika kendi çalkantılarını yaşıyor.
Buradaki sınırların çoğu keyfi olarak çizilmiş ve eski sömürgeci güçler tarafından empoze edilmişti.
En canlı örnek Hindistan ve Pakistan ama daha onlarcası var.
Avrupa’nın kalkınma gidişatı göz önüne alındığında (şu ana kadar kaçınılmaz bir ekonomik çöküş, artan eşitsizlik, artan göç sorunları, nispeten demokratik siyasi sistemlerin artan işlevsizliği ve ahlaki bozulmanın yaşandığı) AB’nin bir ayrışmaya gitmesi ve ardından çökmesi beklenebilir.
Buna milliyetçiliğin yükselişi ve nihayetinde siyasi sistemlerin faşistleşmesi eşlik edecek.
Şu ana kadar liberal neo-faşizmin unsurları ivme kazanıyor ve sağcı milliyetçi faşizm şimdiden ortaya çıkıyor.
Avrupa her zamanki istikrarsızlık durumuna ve hatta çatışmanın kaynağına geri dönecek.
Avrupa’daki istikrara olan ilgisini kaybeden ABD’nin kaçınılmaz olarak geri çekilmesi bu eğilimi daha da kötüleştirecektir.
Mevcut gidişata göre, böyle bir senaryonun tam anlamıyla ortaya çıkmasından önce on yıldan fazla zamanımız kalmadı.
Sekizinci meydan okuma: Bu durum küresel yönetişimin çöküşüyle daha da kötüleşiyor.
Bu sadece ekonomiyle ilgili değil, siyaset ve güvenlikle de ilgili; büyük güçler arasında yenilenen şiddetli rekabet; örgütü giderek daha az işlevsel hale getiren harap olmuş BM yapısı; ve Avrupa güvenlik sistemi NATO’nun genişlemesi nedeniyle mahvoldu. ABD ve müttefiklerinin Hint-Pasifik’te Çin karşıtı bloklar oluşturma çabaları ve deniz yollarını kontrol etme mücadelesi bir çözüme ulaşmıyor.
Geçmişte büyük ölçüde istikrar ve dengeleyici bir rol oynayan bir güvenlik sistemi olan Kuzey Atlantik İttifakı, bugün birçok saldırı eylemi gerçekleştiren ve şu anda Ukrayna’da savaş yürüten bir bloğa dönüştü.
Yeni organizasyonlar, kurumlar ve rotalar, ŞİÖ, BRICS, Kuşak ve Yol Girişimi ve Kuzey Deniz Rotası gibi uluslararası güvenlik oluşumları, güvenlik destek mekanizmalarının büyüyen açığını şu ana kadar ancak kısmen telafi edebildi.
Bu açık, silahlanma yarışını önlemede sınırlı ama yararlı bir rol oynayan eski silah kontrol sisteminin, öncelikle Washington’un inisiyatifiyle çökmesiyle daha da kötüleşti.
Ancak yine de daha fazla şeffaflık ve öngörülebilirlik sağlayarak şüphe ve güvensizliği bir şekilde azalttı.
Dokuzuncu meydan okuma: Batı’nın, özellikle de ABD’nin küresel kültür, ekonomi ve politikadaki hakim konumundan geri çekilmesi, hoş olmayan riskler taşıyor; ancak bu, diğer ülkeler ve medeniyetler için yeni fırsatlar yaratıyor.
Geri çekilen ABD, birçok bölgede istikrarı sürdürme konusundaki ilgisini kaybediyor ve tam tersine istikrarsızlık ve çatışmaları kışkırtmaya başlıyor.
Bunun en bariz örneği, Amerikalıların göreceli enerji bağımsızlığını güvence altına almasından sonra Orta Doğu’dur.
Gazze’deki mevcut Filistin-İsrail çatışmasının yalnızca İsrail’in ve özellikle ABD güvenlik servislerinin bariz beceriksizliğinin sonucu olduğunu hayal etmek zor.
Ancak durum böyle olsa bile, bu aynı zamanda barışçıl ve istikrarlı kalkınmaya olan ilginin kaybolduğuna da işaret ediyor.
Ancak asıl önemli olan, yavaş yavaş neo-izolasyonculuğa çekilirken, Amerikalıların uzun yıllar boyunca emperyal tahakkümün zihinsel paradigması içinde yaşayacakları ve izin verilirse Avrasya’da çatışmaları kışkırtacaklarıdır.
Amerikan siyasi sınıfı, en azından bir nesil daha, 15 yıllık ancak geçici jeopolitik hakimiyetin teşvik ettiği Mackinder teorilerinin entelektüel çerçevesi içinde kalacak.
Daha spesifik olarak ABD, başta Çin olmak üzere Rusya, Hindistan, İran, çok yakında Türkiye ve Körfez ülkeleri gibi yeni güçlerin yükselişini engellemeye çalışacak.
Ukrayna’da silahlı bir çatışmayı besleme ve kışkırtma politikasının nedeni budur; Çin’i Tayvan üzerinden bir savaşa sürüklemeye çalışmak ve Çin-Hindistan anlaşmazlıklarını daha da kötüleştirmek.
Güney Çin Denizi’nde çatışmayı kışkırtmaya ve Doğu Çin Denizi’nde işleri kızıştırmaya yönelik sürekli çabalar, sistematik olarak Kore içi yakınlaşmayı baltalıyor ve Transkafkasya’da ve Körfez Arap devletleri ile İran arasında (şu ana kadar başarısızlıkla sonuçlanan) çatışmayı körüklüyor.
Aynısını Rusya ve Çin’in ortak komşuluğunda da bekleyebiliriz.
En belirgin kırılgan nokta ise Kazakistan’dır.
Zaten böyle bir girişimde bulunuldu.
Ocak 2022’de Kazakistan liderliğinin talebi üzerine getirilen Kolektif Güvenlik Anlaşması Örgütü misyonunun bir parçası olarak Rus barış güçleri tarafından durduruldu.
Ancak bu, mevcut Amerikan siyasi seçkinleri emekli olana veya daha az küreselci ve daha ulusal odaklı bir nesil iktidara gelene kadar devam edecek.
Bunun için en az 15-20 yıl daha gerekecek.
Ancak tabii ki bu sürecin, uluslararası barış adına ve hatta Amerikan halkının çıkarına olacak şekilde teşvik edilmesi gerekiyor; her ne kadar onların bunun farkına varmaları uzun zaman alacak olsa da.
Bu, Amerikan seçkinlerinin yozlaşması durdurulduğunda ve ABD Avrupa karşısında başka bir yenilgiye uğradığında gerçekleşecektir.
Son 500, özellikle de 30-40 yıldır kendi dünya düzenini korumak için umutsuzca mücadele eden ABD ve müttefikleri, Ukrayna’da bir savaşı kışkırttı ve hala da kışkırtıyor.
İlk başta Rusya’yı ezmeyi umuyorlardı. Artık bu girişim başarısızlıkla sonuçlandığı için çatışmayı uzatmak için çalışacaklar.
Bu, Dünya Çoğunluğunun askeri-politik çekirdeği olan Rusya’yı yıpratmak ve çökertmek ya da en azından elini kolunu bağlamak umuduyla yapılıyor.
Böylece Batı, Rusya’nın gelişmesini engelleyebilir ve Moskova’nın Batı’nın siyasi ve ideolojik paradigmasına sunduğu alternatifin çekiciliğini azaltabilir.
Bir veya iki yıl içinde Ukrayna’daki özel askeri operasyonun kesin bir zaferle sonuçlanması gerekecek, böylece Avrupa’daki mevcut Amerikan ve ilgili komprador elitleri hakimiyetlerini kaybetmeyi kabul edebilir ve gelecekteki uluslararası sistemdeki konumları hakkında çok daha mütevazı bir anlaşmaya varabilir.
Onuncu meydan okuma; Onlarca yıldır, nükleer silah korkusu nedeniyle gezegende göreceli barış sağlandı.
Ancak son yıllarda toplumlarda ve elitlerde barış içinde yaşama alışkanlığı, yukarıda bahsedilen entelektüel yozlaşma ve aceleci düşünme, “stratejik asalaklığın” yükselişini teşvik etti.
İnsanlar artık nükleer savaşlardan bile korkmuyor!
On birinci ve en belirgin zorluk, bir dizi zorluk olarak düşünülebilir.
Yeni bir niteliksel ve niceliksel silahlanma yarışı sürüyor.
Nükleer savaş ihtimalinin bir göstergesi olan stratejik istikrar her tarafta zayıflıyor.
Sınırlamalar ve yasaklar sistemi kapsamına girmeyen yeni tür kitle imha silahları ortaya çıkıyor veya zaten ortaya çıktı.
Bunlar arasında hem insanları hem de bireysel etnik grupları, ayrıca hayvanları ve bitkileri hedef alan birçok biyolojik silah türü de yer alıyor.
Bu silahların olası bir amacı açlığı kışkırtmak ve insan, hayvan ve bitki hastalıklarını yaymaktır.
Amerika Birleşik Devletleri dünya çapında bir biyolojik laboratuvar ağı oluşturdu ve diğer ülkeler de muhtemelen aynısını yaptı.
Bazı biyolojik silahlar nispeten kolaylıkla erişilebilir durumda.
Füzelerin ve diğer silahların sayısının ve menzilinin yaygınlaştırılmasına ve önemli ölçüde arttırılmasına ek olarak, insansız hava aracı devrimi de devam ediyor.
İHA’lar düpedüz ucuzdur ve kitle imha silahları taşıyabilirler.
En önemlisi, çoktan başlamış olan kitlesel çoğalmaları normal yaşamı dayanılmaz derecede tehlikeli hale getirebilir.
Savaş ve barış arasındaki sınır bulanıklaştıkça, bu silahlar terörist saldırılar ve katıksız haydutluk için mükemmel bir araç haline geliyor.
Nispeten korunmasız bir alandaki hemen hemen her kişi, kötü niyetli kişilerin potansiyel kurbanı haline gelir.
Füzeler, insansız hava araçları ve diğer silahlar sivil altyapıya devasa hasarlar verebilir ve bunun sonucunda insanlar ve ülkeler açısından kötü sonuçlar ortaya çıkabilir.
Bunu zaten Ukrayna’daki çatışmada görebiliyoruz.
Yüksek hassasiyetli uzun menzilli nükleer olmayan silahlar “aşağıdan” stratejik istikrarı baltalıyor.
Bu arada, “yukarıdan” stratejik istikrarı aşındıran nükleer silahların minyatürleştirilmesine yönelik çalışmalar sürüyor (ABD’de taktik nükleer silahlar yeniden başlatılıyor).
Silahlanma yarışının uzaya taşındığına dair giderek daha fazla işaret var.
Bizim ve Çinli dostlarımızın hâlâ liderliğini sürdürdüğümüz hipersonik silahlar da er ya da geç yaygınlaşacak.
Hedeflere uçuş süresi minimuma indirilecek.
Karar alma merkezlerine kafa koparma saldırısı riski dramatik biçimde artacak.
Stratejik istikrara bir başka yıkıcı darbe daha indirilecek.
Eski tüfekler, SSCB ve NATO’nun SS-20 ve Pershing füzeleri konusunda nasıl paniğe kapıldığını hatırlıyor.
Ancak mevcut durum çok daha kötü.
Kriz durumunda, giderek daha uzun menzilli hassasiyete sahip ve durdurulamaz füzeler, Süveyş ve Panama Kanallarının yanı sıra Bab el Mendeb, Hürmüz, Singapur ve Malakka boğazları gibi en önemli deniz iletişim hatlarını da tehdit edecek.
Hemen her alanda gelişen kontrolsüz silahlanma yarışı, dünyayı füze ve hava savunma sistemlerinin her yere konuşlandırılmasını gerektirecek bir noktaya getirebilir.
Doğal olarak, diğer bazı silahlar gibi uzun menzilli ve yüksek hassasiyetli füzeler de güvenliği güçlendirebilir ve örneğin sonunda ABD uçak gemisi filosunun potansiyelini etkisiz hale getirebilir ve Washington’un saldırgan politikalar izleme ve müttefiklerini destekleme olasılığını azaltabilir.
Ancak daha sonra onlar da nükleer silah elde etmek için acele edecekler ki bu da zaten G. Kore Cumhuriyeti ve Japonya örneğinde olduğu gibi büyük bir olasılık.
Zaten savaş alanında otonom silahları görebiliyoruz.
Bu konu ayrı bir derinlemesine analiz gerektirir.
Bu noktada askeri-stratejik alanda yapay zeka daha fazla tehlike taşıyor.
Ama belki aynı zamanda bunları önlemek için yeni fırsatlar da yaratır.
Artan zorluklara yanıt vermenin yanı sıra yapay zekaya ve geleneksel yol ve yöntemlere güvenmek de zorlaşacaktır.
Dünyada savaşa yakın, hatta savaş benzeri bir askeri-stratejik durum yaratan faktörlerin listesi sonsuzdur.
Dünya, küresel bir felaket olmasa bile bir dizi felaketin eşiğinde veya eşiği çoktan geçmiş durumda.
Durum son derece endişe verici, hatta Rusya ve dünya için çok korkunç olan yirminci yüzyılın habercisi olan Alexander Blok’un zamanından çok daha fazla.
Fakat çıkış yolu var ve bazı çözümler halihazırda yapım aşamasında.
Her şey bizim elimizde ancak mevcut zorlukların ne kadar derin, şiddetli ve benzeri görülmemiş olduğunun farkına varmalı ve yalnızca yanıt vererek değil, aynı zamanda bir adım önde kalarak bunlara göğüs germeliyiz.
Rusya’nın kendi iç gelişimi, toplumu ve her sorumlu vatandaşı için yeni bir dış politikaya ve yeni önceliklere ihtiyacı var.
Dış politika
Önümüzdeki yirmi yılın son derece tehlikeli dünyası, Rusya’nın dış ve savunma politikasında ayarlamalar yapmasını gerektiriyor.
2022’de Küresel İlişkilerde Rusya için yazdığım bir makalede, bu politikanın “Rusya Kalesi” kavramına dayanması gerektiğini zaten savunmuştum: Yoğun iç kalkınmaya odaklanarak mümkün olan maksimum egemenlik, bağımsızlık, özerklik ve güvenlik.
Rusya, Dünya Çoğunluğuna sahip dost ülkelerle yararlı ekonomik, bilimsel, kültürel ve bilgilendirici işbirliğine akıllıca açık olmalıdır.
Ancak açıklık başlı başına bir amaç değil, içsel maddi ve manevi gelişimi sağlamanın bir yoludur.
Daha önce de gördüğümüz gibi liberal-küreselci açıklık aynı zamanda ölümcüldür.
Eski küreselleşme sisteminin yaratıcıları onu yok ederken ve ekonomik bağları militarize ederken, “uluslararası değer zincirlerine” entegre olmaya çalışmak aptallık olur.
Daha önce barışın kaynağı olarak abartılan karşılıklı bağımlılık artık büyük ölçüde tehlikelidir.
Bunun için kendi topraklarımızda “değer zincirleri” oluşturmaya çalışmalıyız.
Bu özellikle Rusya’nın merkezinin Sibirya ile ve daha dikkatli bir şekilde, dost devletler, özellikle de Belarus, Orta Asya’nın çoğu, Çin, Moğolistan ve ŞİÖ ve BRICS’in geri kalanıyla olan bağlantıları için geçerlidir.
“Rusya Kalesi” politikası, devam eden “jeostratejik deprem” sırasında alevlenecek çatışmalara Rusya’nın karışmasının en aza indirilmesini talep ediyor.
Bu yeni koşullar altında, eski sömürgeci güçlerin de deneyimlemeye başladığı gibi, doğrudan müdahale bir kazanç değil, bir yükümlülük olacaktır.
ABD, Amerikan karşıtlığının yükselişiyle ve üslerine yönelik saldırılarla karşı karşıya.
Bunlar ve diğer denizaşırı varlıkları giderek daha savunmasız hale gelecek.
Rusya bunu kolaylaştırmalı, Amerikan imparatorluğunun maliyetini artırmalı ve Amerikan dış politika sınıfının savaş sonrası dönemdeki küresel hegemonik hastalığından kurtulmasına yardımcı olmalıdır.
Rusya, kendisini Ermeni-Azerbaycan ve İsrail-Filistin çatışmalarının son turlarına karıştırmayacak kadar akıllıydı.
Ancak Ukrayna’daki başarısızlığını hiçbir şekilde tekrarlamamalı, Rus karşıtı elitlerin komşu ülkelerde iktidara gelmesine izin vermemeli veya yurtdışından istikrarsızlaştırmalarına izin vermemeliyiz.
Kazakistan bu konuda son derece endişe vericidir. Dost ülkelerle birlikte proaktif çalışmamız gerekiyor.
Rusya’nın manevi, politik ve ekonomik gelişiminin merkezini Urallara ve tüm Sibirya’ya kaydırarak “Sibiryalaştırılması” gerekiyor.
Kuzey Deniz Rotası, Kuzey İpek Yolu ve başlıca Kuzey-Güney kara yolları hızla geliştirilmelidir.
İşgücü zengini ama su fakiri Orta Asya ülkeleri bu stratejiye dahil edilmelidir.
Yeni dünyaya bilinçli entegrasyon aynı zamanda Asya köklerimizi keşfetmeyi de gerektiriyor.
Büyük Rus hükümdarı Prens Aziz Alexander Nevsky, yalnızca Saray’daki (**) Batu Han’dan yönetimine izin veren bir yetki almakla kalmadı, aynı zamanda 1248’den 1249’a kadar modern Orta Asya ve Güney Sibirya’yı geçerek Moğol başkenti Karakurum’a da bu yetkiyi onaylatmak için seyahat etti.
Orada, birkaç yıl sonra Kubilay Han iktidara geldi; onun imparator olması ve Çin, Moğolistan, Kore ve bir dizi komşu ülke üzerinde Yuan Hanedanlığı’nın kurulmasıyla sonuçlandı.
Marco Polo aracılığıyla tanıdığımız Kubilay’ın İskender’le tanıştığı neredeyse kesindir.
Kublai’nin annesi bir Hıristiyandı ve kuvvetleri arasında Smolensk ve Ryazan eyaletlerinden Rus askerler de vardı.
Benzer şekilde İskender’in ordusu, otoritesini devirmeye çalıştığı ancak topraklarını batıdaki düşmanlardan, yani şimdi Rusya’nın kimliğini tehdit eden düşmanlardan korumak için kullandığı Moğolları da içeriyordu.
Rusya-Çin ilişkilerinin tarihi sanıldığından çok daha derindir.
Sonsuz kaynaklara sahip Sibirya’nın fethi ve geliştirilmesi olmasaydı, Rusya büyük bir imparatorluk haline gelemezdi ve büyük olasılıkla güneyden, doğudan ve batıdan saldırıya uğrayan Avrupa ovasında hayatta kalamazdı.
Büyük Petro’nun bir imparatorluk kurması büyük ölçüde bu temeldeydi: Rusya’nın Kuzey İpek Yolu üzerinden Çin’den Avrupa’ya ipek ve çay taşıyan kervanlardan aldığı vergiler, yeni Rus ordusunu donatmak için kullanıldı.
Batı Avrupa serüvenimizi bir yüzyıl önce bitirmek daha iyi olurdu.
Batı’dan ödünç alınacak çok az şey kaldı, ancak oradan bol miktarda çöp geliyor.
Batıya yolculuğu geç de olsa tamamlarken, post-Avrupa modasının artık reddettiği büyük Avrupa kültürünü koruyacağız.
O kültür olmasaydı dünyanın en büyük edebiyatını yaratamazdık.
Dostoyevski, Puşkin, Tolstoy, Gogol ve Blok olmasaydı Rusya büyük bir ülke ve ulus olamazdı.
Bu yeni uluslararası gerçeklikte, savunma bilincinin geliştirilmesi ve Anavatan’ı silahlar da dahil olmak üzere savunmaya hazır olma, Rus toplumunun koşulsuz öncelikleri olmalıdır.
Toplumumuzdaki “kar taneleri” erimeli, savaşçılar çoğalmalı.
Bu, gelecekte ihtiyaç duyacağımız rekabet avantajımızın gelişmesi anlamına gelecektir: her tarafı açık, devasa bir ovada zorlu bir şekilde kazanılan hayatta kalma mücadelesinden miras kalan savaşma yeteneği ve isteği.
Günümüzün dış politikası, Dünya Çoğunluğuna sahip ülkelerle ilişkilerin kapsamlı bir şekilde geliştirilmesine yönelik olmalıdır.
Henüz açıkça ifade edilmemiş olsa da bir diğer açık hedef, Batı’nın beş asırdır elinde tuttuğu egemenlik konumundan barışçıl bir şekilde geri çekilmesini sağlamak için Dünya Çoğunluğuyla birlikte çalışmaktır.
Benzer şekilde, ABD’nin 1980’lerin sonlarından bu yana sahip olduğu hegemonyadan azami barışçıl biçimde ayrılmasını sağlamalıyız.
Batı’nın dünya sisteminde daha mütevazı ama değerli bir yere taşınması gerekiyor.
Onu kovmaya gerek yok.
Batının gelişiminin yörüngesi göz önüne alındığında, kendi kendine gidecek.
Ancak hâlâ güçlü olan Batı’nın artçı eylemlerini kesin bir şekilde caydırmak gerekiyor.
Normal ilişkiler birkaç on yıl içinde kısmen yeniden kurulabilecek olsa da, bunlar kendi başlarına bir son değildir.
Yeni, çeşitli, çok dinli ve çok kültürlü bir dünyada bir rekabet avantajı daha geliştirmeliyiz: kültürel ve dini açıklığın yanı sıra enternasyonalizm.
Eğitimde Asya, Afrika ve Latin Amerika’da yükselen güçlerin ve medeniyetlerin dillerini, kültürlerini ve yaşamlarını incelemeye özel önem vermeliyiz.
Dış politika düşüncesi sadece teşvik edilmemeli, aynı zamanda modası geçmiş ve sefil Batıcılıktan uzaklaşarak diğer dünyaya yönelmek için dayatılmalıdır.
Dış politika aygıtının radikal reform ihtiyacı hakkında çok şey yazdım.
Yürüyor ancak bürokratik atalet ve geçmişteki statükoya imkansız bir dönüşe dair gizli umutlar tarafından engelleniyor.
Aynı zamanda idari tedbirler alınmasını isteme riskini de göze alırım: Batı’da görevlendirilen diplomatlara, Dünya Çoğunluğuna sahip ülkelerde görev yapan diplomatlara göre daha az ücret ödenmelidir.
Yeni bir dünya inşa etmeye ve bir dizi krize kaymamızı önlemeye ya da en azından yavaşlatmaya yardımcı olacak yeni kurumlar yaratmak için Dünya Çoğunluğuyla birlikte çalışmak önemlidir.
Birleşmiş Milletler’in tükenen nesli, Batılı bürokratların sırtına yüklenerek yok olacak ve dolayısıyla reform edilemez hale gelecektir.
Onu yıkmaya gerek yok, ancak genişletilmiş bir ŞİÖ olan BRICS+’ya ve bunların Afrika Birliği Örgütü, Arap Birliği, ASEAN ve Mercosur ile entegrasyonuna dayalı paralel yapılar inşa etmek gerekecek.
Bu arada, bu kurumların BM bünyesinde kalıcı bir konferansını oluşturmak mümkün olabilir.
Çin, Rusya’nın iç gelişmesinin ana dış kaynağı, öngörülebilir gelecekte bir müttefik ve ortaktır.
Rusya, Amerika Birleşik Devletleri’nin saldırgan bir hegemon olarak devrilmesine yardımcı olmak için Çin’in deniz ve stratejik nükleer yeteneklerinin geliştirilmesine yardım etmelidir.
Bu, 1920’ler ve 1930’lardakine benzer, ancak ABD’nin yeni gerçekliğe uyarlanmış, nispeten yapıcı neo-izolasyonculuğa çekilmesini kolaylaştırabilir.
Çin ve Rusya birbirini tamamlayan güçlerdir.
Korunması gereken koalisyonları, sonunda yeni bir dünya sisteminin inşasında belirleyici bir faktör haline gelebilir.
Çin’in modern dış politika felsefesinin Rusya’nınkine çok yakın olması memnuniyet verici.
Aynı zamanda, Rusya’nın stratejisi tek taraflı ekonomik bağımlılıktan kaçınmaya ve Türkiye, İran, Hindistan, Pakistan, ASEAN ülkeleri, Arap dünyası, iki Kore ve hatta gelecekte Japonya ile işbirliği yaparak Çin’in “dostane dengelemesini” kolaylaştırmaya odaklanmalıdır.
ABD’nin kışkırttığı Koreler arası bir çatışmayı önlemek asıl görevdir.
“Dostça dengelemenin” temel unsuru Sibirya’nın yeni gelişimi olmalıdır.
Bu dengeleme Pekin’e de faydalı olacak çünkü Çin’in komşularının, Çin’in artan gücüne dair korkularını hafifletmeye yardımcı olacak.
Son olarak, Hindistan’la dostane ilişkiler, Çin ile müttefiklik ilişkileri ve ŞİÖ’nün gelişimi, Büyük Avrasya Ortaklığı’nın güvenlik, kalkınma ve işbirliği sisteminin inşası için temel oluşturmalıdır.
Böyle bir strateji, yüzyıllardır barış içinde yaşayan gelecekteki Çin’de tarihi, yayılmacı yani Moğol genlerinin aniden uyanması durumunda bir güvenlik ağı sağlayacaktır.
Aslında bu genler bizi birleştiriyor.
Her iki ülke de aslında Cengiz Han’ın büyük imparatorluğunun mirasçılarıdır.
Bu ortak kökleri belirlemek her iki ülkedeki tarihçiler için büyüleyici bir görevdir.
Rusya güçlü kalırsa, Çin barışsever bir dev olarak kalır ve liderleri ve halkları dostluklarını derinleştirirse, bu iki ülke uluslararası barış ve istikrarın kalesi haline gelecektir.
Hindistan, yeni bir dünya sistemi yaratmada ve Üçüncü Dünya Savaşı’na doğru gidişimizi durdurmada bir başka doğal müttefiktir.
Kritik teknolojilerin, Sibirya’nın yeni gelişimi için emeğin ve neredeyse sınırsız bir pazarın kaynağıdır.
En önemli görev, Hindistan’ı, hâlâ biraz uzak olduğu Büyük Avrasya Ortaklığı’nın inşasına dahil etmektir; ABD’nin onu Çin’e düşman bir dengeleyici haline getirmesini önlemek lazımdır.
Hindistan ile Çin arasındaki doğal rekabeti kolaylaştırmanın yanı sıra Rusya, Çin ve Hindistan’dan oluşan Primakov Üçgeni, Büyük Avrasya’nın nispeten barışçıl gelişiminin garantörüdür.
Rus diplomasisinin ilgi odağında yer alan ancak termonükleer bir çatışmanın olası en tehlikeli kaynaklarından biri olan Hint-Pakistan gerilimlerini yumuşatmak için ayrı çabalara ihtiyaç duyulacak.
Bu arada yüzlerce Indologist’e (Hint uzmanı), Pakistan, İran, Endonezya ve diğer Güneydoğu Asya ve Afrika ülkeleri üzerine onlarca uzmana ve tabii ki binlerce Sinolog’a daha ihtiyacımız var.
Büyük Avrasya stratejisi kapsamında ASEAN’a daha fazla önem verilmesi gerekiyor.
ASEAN sadece pazarlardan ve keyifli tatil yerlerinden daha fazlasıdır.
Özellikle geri çekilen ABD’nin hâlâ bu kışkırtmalarla ilgilenmesi nedeniyle burası on yıl içinde ciddi çatışmaların patlak verebileceği bir bölge.
Rusya’nın Arap dünyasıyla ilişkilerinin durumu son derece memnuniyet verici.
Önde gelen devletlerinin çoğuyla (Mısır, BAE, S. Arabistan ve Cezayir) işlevsel olarak dostane ilişkiler sürdürüyoruz.
Rusya’nın dış dengelemesi, ABD’nin aktif olarak istikrarsızlaştırdığı çalkantılı bölgeye düzen getirilmesine yardımcı oluyor.
Suudi Arabistan ile İran’ın yakınlaşmasına katkı sağlayan Çin de dış dengeleme politikasına dahil oldu ve işini zekice yapıyor.
Kuzey Amerika yolunda Rusya, Amerika’nın uzun vadede neo-izolasyonculuğa çekilmesini kolaylaştırmalıdır.
Açıkçası, İkinci Dünya Savaşı öncesindeki politika paradigmasına geri dönüş söz konusu değil ki bu muhtemelen arzu edilmeyen bir durumdur.
ABD’nin dış dünyaya bağımlılığı, ona baskı yapmak için araçlar sağlıyor.
Mevcut liberal-küreselci elitlerin iktidardan ayrılması durumunda ABD, yirminci yüzyılın ikinci yarısından önce olduğu gibi nispeten yapıcı bir küresel dengeleyici olmaya bile geri dönebilir.
Amerika Birleşik Devletleri’ni kontrol altına almaya yönelik kapsamlı bir strateji gereksizdir, çünkü bu yalnızca iç konsolidasyon için ihtiyaç duyduğumuz kaynakları boşa harcayacaktır.
Rusya ile ABD arasında çözülemez çelişkiler yok.
Şu anda var olan çelişkiler, ABD’deki hegemonik duygunun dramatik yükselişine katkıda bulunan, 1990’lardaki zayıflığımız ve aptallığımızla kolaylaştırılan Amerikan genişlemesinden kaynaklanıyordu.
Amerika’nın iç krizi ve mevcut elitlerinin “insan karşıtı değerlere” bağlılığı, Washington’un “yumuşak gücünü”, yani ideolojik nüfuzunu daha da aşındıracak.
Bu arada sert bir caydırıcılık politikası Amerika’nın normal bir büyük güce dönüşmesi için gerekli koşulları yaratmalıdır.
Bir zamanlar Rusya ve diğer birçok ulus için modernleşmenin pusulası olan Avrupa, hızla jeopolitik boşluğa ve ne yazık ki ahlaki ve siyasi çürümeye doğru ilerliyor.
Nispeten zengin olan pazarı sömürülmeye değer, ancak eski alt kıtayla ilgili asıl çabamız kendimizi ahlaki ve politik olarak ondan uzak tutmak olmalı.
Önce Hıristiyanlığın somutlaştırdığı ruhunu kaybeden Avrupa, şimdi de en önemlisi rasyonalizm olan Aydınlanma’nın meyvelerini kaybediyor.
Üstelik Avrupa bürokrasisi dışarıdan gelen emirlerle Rusya’yı Avrupa’dan izole etti.
Avrupa’dan kopmak birçok Rus için zorlu bir süreç.
Ancak bu süreci olabildiğince çabuk atlatmalıyız.
Doğal olarak kopma tamamen olmamalı ve prensip haline getirilmemelidir.
Avrupa güvenlik sistemini yeniden yaratmaya dair her türlü konuşma tehlikeli bir kuruntudur.
Bize ilgi duyan Avrupa ülkelerini davet ederek, geleceğin kıtası Büyük Avrasya çerçevesinde işbirliği ve güvenlik sistemleri inşa edilmelidir.
Yeni dış politika stratejisinin önemli bir unsuru saldırgan bir ideolojik strateji olmalıdır.
Realpolitik’e göre Batı’yı “memnun etme” ve onunla müzakere etme girişimleri yalnızca ahlak dışı değil, aynı zamanda verimsizdir.
Batıdan gelen post-ve hatta insanlık karşıtı değerlere karşı normal insani değerleri savunmak için bayrağı açıkça yükseltmenin zamanı geldi.
Rus politikasının ana ilkelerinden biri, Sovyet sloganlarından bıkmış olan Rus dış politika camiası tarafından uzun zaman önce önerilen ve daha sonra reddedilen aktif barış mücadelesi olmalıdır.
Ve bu sadece nükleer savaşa karşı bir mücadele değil.
Yarım asır öncesinin “nükleer savaş asla olmamalı çünkü kazananı olamaz” sloganı çok güzel ama aynı zamanda da umut verici.
Ukrayna’daki çatışma büyük konvansiyonel savaşların kapısını aralıyor.
Ve bu tür savaşlar, aktif bir barış politikasıyla karşı çıkmadıkça, her zamankinden daha sık, daha ölümcül ve yine de olabilir hale gelebilir ve gelecektir.
Ukrayna topraklarıyla ilgili tek makul hedefimiz benim için oldukça açık: tüm Güney’in, Doğu’nun ve (muhtemelen) Dinyeper Havzası’nın kurtarılması ve Rusya ile yeniden birleşmesi.
Ukrayna’nın batı bölgeleri gelecekteki pazarlıkların konusu olacak.
Onlar için en iyi çözüm, resmileştirilmiş tarafsız statüye sahip askerden arındırılmış bir tampon devlet ve bunu garanti edecek Rus askeri üsleri yaratmak olacaktır.
Böyle bir devlet, Rusya vatandaşı olmak istemeyen ve Rus yasalarına göre yaşamak istemeyen günümüz Ukrayna sakinleri için yaşanacak bir yer olacaktır.
Provokasyonları ve kontrolsüz göçü önlemek için Rusya, tıpkı Trump’ın Meksika sınırında inşa etmeye başladığı gibi, tampon devletle sınırı boyunca bir çit inşa etmeli.
Savunma Politikası
Rusya, Batı’ya karşı önleyici (geç de olsa) bir askeri operasyon başlattığında, eski varsayımlarla hareket ederek, düşmanın topyekun bir savaş başlatmasını beklemiyordu.
Yani biz başından beri aktif nükleer caydırıcılık/sindirme taktiklerini kullanmadık.
Ve biz hâlâ ayak sürüyoruz.
Bunu yaparak sadece Ukrayna’da yüzbinlerce insanı ve onbinlerce adamımızı ölüme mahkum etmekle kalmıyor, aynı zamanda tüm dünyaya da zarar vermiş oluyoruz.
Batı’nın fiili saldırganlığı ise cezasız kalıyor.
Bu daha fazla saldırganlığın önünü açar.
Caydırıcılığın temellerini unuttuk.
Nükleer caydırıcılığın öneminin azalması, daha büyük konvansiyonel askeri potansiyele, insani ve ekonomik kaynaklara sahip aktöre fayda sağlar ve bunun tersi de geçerlidir.
SSCB konvansiyonel üstünlüğe sahipken ABD, ilk vuruş konseptine büyük ölçüde güvenmekten çekinmedi.
Ancak ABD blöf yaptı ve eğer böyle bir plan yaptıysa, bu planlar yalnızca NATO topraklarına ilerleyen Sovyet birliklerine yönelikti.
Misillemenin Amerikan şehirlerini hedef alacağına şüphe olmadığından Sovyet topraklarına herhangi bir saldırı planlanmamıştı.
Nükleer caydırıcılığa daha fazla güvenmek ve gerilimi tırmandırma merdivenini hızlandırmak, Batı’yı Ukrayna’daki çatışmaya ilişkin üç seçeneği olduğuna ikna etmek için tasarlandı.
Birincisi, örneğin yukarıda önerilen koşullar altında onurlu bir şekilde geri çekilmek.
İkincisi, mağlup olmak, Afganistan’daki gibi kaçmak ve bazen de haydut gibi bir mülteci dalgasıyla yüzleşmek.
Veya üçüncüsü, kendi topraklarına nükleer saldırıların eklenmesi ve buna eşlik eden toplumsal parçalanmanın da aynısı.
Çar I. Aleksandr, Mareşal Kutuzov ve de Tolly’nin (Prens Michael Andreas Barclay de Tolly, Napolyon Savaşlarında öne çıkan bir Rus Mareşali) 1812’den 1814’e kadar yaptıkları ve ardından Viyana Kongresi’nde yaptıkları da budur.
Daha sonra Stalin, Zhukov, Konev ve Rokossovsky, Hitler’in pan-Avrupa ordusunu yenerek Potsdam Anlaşmalarının yolunu açtı.
Ancak şimdi böyle bir anlaşmanın imzalanabilmesi için Rus birliklerinin önünü nükleer silahlarla açmamız gerekiyor.
Ve manevi kayıplar da dahil olmak üzere hâlâ çok büyük kayıplara maruz kalacağız.
Sonuçta bu bir saldırı savaşı olacaktır.
Geçerli bir nükleer caydırıcılık ve Batı Ukrayna’da bir güvenlik tamponu, saldırının sona ermesini garanti etmelidir.
Özel askeri operasyon zafere kadar sürdürülmelidir.
Düşmanlarımız şunu bilmelidir ki geri çekilmezlerse efsanevi Rus sabrı tükenecek ve her Rus askerinin ölümünün bedeli diğer tarafta binlerce canla ödenecek.
Nükleer caydırıcılık politikamız büyük ölçüde güçlendirilmedikçe ve güncellenmedikçe, dünyanın bir dizi çatışmaya ve ardından küresel bir termonükleer savaşa sürüklenmesini önlemek mümkün olmayacaktır.
Bu politikanın birçok yönünü önceki makalelerimde ve diğer belgelerimde ele aldım.
Aslına bakılırsa Rus doktrini, çok çeşitli tehditlere karşı nükleer silahların kullanılmasını zaten öngörüyor, ancak mevcut haliyle gerçek politika, doktrinden daha ileri gidiyor.
İfadeyi netleştirmeli, güçlendirmeli ve buna uygun askeri-teknik tedbirleri almalıyız.
Önemli olan, aşırı zorunluluk durumunda nükleer silah kullanmaya hazır olduğumuzu ve yeteneğimizi göstermemizdir.
Pek çok somut adımın da kanıtladığı doktrinin halihazırda güncellenmekte olduğundan hiç şüphem yok.
Bunlardan en bariz olanı kardeş Belarus’ta uzun menzilli füze sistemlerinin konuşlandırılmasıdır.
Bu füzelerin yalnızca “devletin varlığının” tehdit altında olduğu durumlarda değil, çok daha erken dönemde kullanılması amaçlandığı açıktır.
Ancak yine de, doktrinin nükleer silah kullanımına ilişkin koşulları belirleyen hükümleri, özellikle savaşa hazır olunmayan bariz durumlarda doldurulması gereken bazı boşluklara sahiptir.
Nükleer caydırıcılığı yoğunlaştırarak yalnızca saldırganları uyarmakla kalmayıp, aynı zamanda tüm insanlığa çok değerli bir hizmette bulunacağız.
Şu anda bir dizi savaşa ve büyük termonükleer çatışmalara karşı başka bir koruma yok.
Yakın zamanda Yüksek Ekonomi Okulu’nda oluşturulan ve Amiral Sergei Avakyants ve Profesör Dmitri Trenin başkanlığında kurulan Dünya Askeri Ekonomi ve Strateji Enstitüsü’ne akademik destek sağlayacağız.
Bu makalede, en hızlı çalışma ve uygulamayı gerektiren görüşlerimin yalnızca bir kısmı sunulmaktadır.
Rusya’nın politikası, NATO’nun saldırganlığını defalarca kanıtlamış ve fiilen Rusya’ya karşı savaş yürüten düşman bir blok olduğu varsayımına dayanmalıdır.
Bu nedenle, önleyici olanlar da dahil olmak üzere NATO’ya yönelik herhangi bir nükleer saldırı, ahlaki ve politik olarak haklıdır.
Bu öncelikle Kiev cuntasına en aktif desteği sağlayan ülkeler için geçerlidir.
İttifakın eski ve özellikle yeni üyeleri, bloğa katıldıklarından beri güvenliklerinin büyük ölçüde zayıfladığını ve yönetici elitlerin kendilerini ölüm kalım sınırına getirdiğini anlamalılar.
Rusya’nın herhangi bir NATO ülkesine önleyici misilleme saldırısı yapması durumunda ABD’nin yanıt vermeyeceğini defalarca yazdım.
Tabii Beyaz Saray ve Pentagon, Poznan, Frankfurt, Bükreş veya Helsinki uğruna Amerikan şehirlerini yok etmeye hazır, ülkelerinden nefret eden delilerle dolu değilse.
Benim bakış açıma göre, Rusya’nın nükleer politikası ve misilleme tehdidi, Batı’yı Rusya’ya veya müttefiklerine karşı biyolojik veya siber silahların kitlesel kullanımından da caydırmalıdır.
Bu alanda ABD ve bazı müttefikleri tarafından yürütülen silahlanma yarışı durdurulmalı.
Batı’nın “taktik nükleer silah” kullanma olasılığına dair öne sürdüğü tartışmaya son vermenin zamanı geldi.
Bunların kullanımı teorik olarak önceki Soğuk Savaş sırasında öngörülmüştü.
Sızıntılara bakılırsa Amerikalı stratejistler nükleer silahların minyatürleştirilmesi için daha ileri düzeyde çalışıyorlar..
Bu politika aptalca ve ileriyi göremiyor çünkü stratejik istikrarı daha da aşındırıyor ve küresel nükleer savaş olasılığını artırıyor.
Anladığım kadarıyla bu yaklaşım askeri açıdan da son derece etkisiz.
Potansiyel saldırganların ve halklarının kendilerini neyin beklediğini anlaması için, nükleer savaş başlıklarının minimum verimini kademeli olarak 30 ila 40 kilotona veya 1,5 ila 2 Hiroşima bombasına çıkarmanın uygun olduğuna inanıyorum.
Nükleer silahların kullanımına ilişkin eşiğin düşürülmesi ve asgari verimin arttırılması, nükleer caydırıcılığın kaybedilen başka bir işlevinin yeniden tesis edilmesi için de gereklidir: büyük ölçekli konvansiyonel savaşların önlenmesi.
Washington’daki stratejik planlamacılar ve onların Avrupalı yardakçıları, Rus uçaklarının topraklarımız üzerinde düşürülmesinin veya Rus şehirlerinin daha fazla bombalanmasının (nükleer olmayan bir uyarı saldırısından sonra) nükleer saldırı şeklinde cezalandırmayı gerektireceğinin farkına varmalıdır.
O zaman belki Kiev cuntasını ortadan kaldırma işini üstlenecekler.
Ayrıca nükleer misilleme saldırıları için hedef listesinin (bir dereceye kadar kamuya açık olarak) değiştirilmesi de gerekli görünüyor.
Tam olarak kimi caydırmak istediğimizi iyice düşünmeliyiz.
Amerikalılar “demokrasiyi savunmak için” ve emperyal hırsları uğruna Vietnam, Kamboçya, Laos ve Irak’ta milyonları öldürdükten, Yugoslavya ve Libya’ya karşı korkunç saldırı eylemleri gerçekleştirdikten ve tüm uyarılara rağmen yüzbinlerce (Milyonlarca olmasa da) Ukraynalıyı kasıtlı olarak savaş ateşine sürüklerken, şehirlere karşı bile olsa misilleme tehdidinin küreselci oligarşi için yeterli bir caydırıcı olduğunun garantisi yok.
Basitçe söylemek gerekirse, kendi vatandaşlarını bile umursamıyorlar ve kayıplardan da korkmuyorlar.
Tanrı, iğrençlik ve sefahate saplanmış olan Sodom ve Gomorra’yı ateş yağmuruyla vurdu.
Modern eşdeğeri: Avrupa’ya sınırlı bir nükleer saldırıdır.
Eski Ahit’ten bir başka ipucu: Tanrı dünyayı temizlemek için Büyük Tufan’ı serbest bıraktı.
Poseidon nükleer torpidolarımız tsunami yoluyla benzer selleri tetikleyebilir.
Günümüzde en küstahça saldırgan devletler denize kıyıdadır.
Küreselci oligarşi ve “derin devlet”, Nuh ve dindar ailesinin yaptığı gibi kaçmayı ummamalı.
Nükleer caydırıcılığın güvenilirliğini ve etkinliğini artırmak, yalnızca Batı’nın Ukrayna’da başlattığı savaşı sona erdirmek veya Batı’yı barışçıl bir şekilde gelecekteki dünya sisteminde çok daha mütevazı ama umarım değerli bir yere yerleştirmek için gerekli değildir.
Yaklaşan çatışma dalgasını durdurmak, “savaşlar çağı”nı atlatmak ve bunların termonükleer düzeye tırmanmasını önlemek için her şeyden önce nükleer caydırıcılık gerekiyor.
Bu nedenle Ukrayna’daki savaşa bakılmaksızın nükleer caydırıcılık merdivenini yükseltmeliyiz.
Halihazırda planlanan ve atılan adımları geliştirmek için, dost devletlerle istişarede bulunduktan sonra ve sorumluluğu onlara devretmeden nükleer denemelere mümkün olan en kısa sürede yeniden başlamanın uygun olacağına inanıyorum.
Önce yeraltında, bu da yetmezse Çar-Bomba-2’nin Novaya Zemlya’da patlatılmasıyla, kendi ülkemizin ve dost Dünya Çoğunluk devletlerinin çevreye vereceği zararı en aza indirecek adımlar atılır.
Amerika Birleşik Devletleri benzer bir test yapsa çok fazla itiraz etmezdim.
Bu sadece nükleer caydırıcılığın evrensel etkisini artıracaktır.
Ancak Washington henüz nükleer faktörün uluslararası ilişkilerdeki rolünü geliştirmekle ilgilenmiyor; bunun yerine hala önemli olan ekonomik gücüne ve konvansiyonel güçlerine güveniyor.
Er ya da geç, Rusya nükleer silahların yayılmasının önlenmesine yönelik resmi politikasını değiştirmek zorunda kalacak.
Eskisinin, izinsiz kullanım ve nükleer terörizm risklerini azalttığı için bir miktar faydası vardı.
Ancak bu, Batılı olmayan birçok devlete haksızlıktı ve uzun zaman önce işe yaramaz hale geldi.
Buna bağlı kalarak, yalnızca riskleri değil aynı zamanda geleneksel üstünlüklerine karşı dengeleri de en aza indirmek isteyen Amerikalılardan liderliğimizi aldık.
Tarihsel ve felsefi olarak nükleer silahların yayılması barışa katkıda bulunur.
SSCB ve ardından Çin nükleer silah geliştirmeseydi ne olacağını hayal etmek bile korkutucu.
Nükleer silahlara sahip olan İsrail, düşman komşularına karşı daha özgüvenli hale geldi.
Ancak Filistin sorununa adil bir çözümü reddederek ve şimdi de Gazze’de açıkça soykırım niteliğinde bir savaş başlatarak bu özgüveni kötüye kullandı.
Eğer komşularının nükleer silahları olsaydı İsrail daha mütevazı davranırdı.
Nükleer testler gerçekleştiren Hindistan, daha güçlü bir Çin ile ilişkilerde daha güvenli hale geldi.
Hint-Pakistan çatışması hala için için yanıyor, ancak her iki ülkenin de nükleer statü kazanmasından bu yana çatışmalar azaldı.
Kuzey Kore kendine daha çok güveniyor ve uluslararası statüsünü yükseltiyor.
Bu özellikle Rusya’nın Batı’nın peşinden koşmayı bırakıp Pyongyang’la fiilen işbirliğine yeniden başlaması nedeniyle geçerli.
Sınırlı nükleer silahlanma da faydalı olabilir, biyolojik silahların yaratılması ve kullanılmasının önünde bir engel olarak.
Nükleer tehdidin artırılması yapay zeka teknolojilerinin askerileştirilmesini caydırabilir.
Ancak en önemlisi nükleer silahlar, nükleer silahların yayılması da dahil olmak üzere, nükleer caydırıcılığın işlevini yitirmiş yönlerini yeniden tesis etmek için gereklidir; yalnızca büyük konvansiyonel savaşları (Ukrayna’da olduğu gibi) değil, aynı zamanda konvansiyonel silahlanma yarışını da önlemek için.
Potansiyel düşmanın nükleer silahlara sahip olması ve en önemlisi bunları kullanmaya hazır olması durumunda konvansiyonel bir savaş kazanılamaz.
Aklını kaybetmiş Avrupalı “liderleri” sakinleştirmek, Rusya ile NATO arasında kaçınılmaz bir çatışmadan bahsetmek ve silahlı kuvvetlerini buna hazırlanmaya çağırmak için nükleer caydırıcılık konusuna daha fazla güvenmek gerekiyor.
Doğal olarak nükleer silahların yayılması, riskleri de beraberinde getiriyor.
Ancak dünyanın mevcut düzensizliği ve ortaya çıkan bölünmüşlüğü göz önüne alındığında, bu riskler nükleer caydırıcılığın zayıflamasından kaynaklanabilecek risklerden çok daha küçüktür.
Bazı ülkelerin nükleer silahlara sahip olma haklarının kalıcı ve kesin bir şekilde reddedilmesi gerektiğini söylemeye gerek yok.
İki dünya savaşını başlatan ve soykırım yapan Almanya, eğer nükleer bomba ele geçirmeye çalışırsa, önleyici bir saldırıyla yok edilmesinin meşru hedefi haline gelmelidir.
Ancak dehşet verici geçmişini unutmuş, intikamcı bir devlet ve Ukrayna’daki savaşın Avrupalı ana sponsoru olarak hareket ederek sınırları zorlamaya başladı bile.
Hitler’in SSCB’yi işgaline katılan tüm Avrupa ülkeleri benzer bir kaderden korkmalıdır.
Churchill’in yerinde bir şekilde “Avrupa’nın sırtlanı” adını verdiği Almanya, eğer nükleer silah elde etmeyi düşünürse, acilen böyle bir kaderi paylaşacağını düşünüyorum.
Elbette Allah korusun, daha önce de defalarca söylediğim gibi.
Eğer Tokyo nükleer silah edinme yolunda ilerlerse; Çin, Rusya’nın ve Dünya Çoğunluğuna sahip ülkelerin desteğiyle, Çin’de ve diğer Asya ülkelerinde on milyonlarca insanın hayatına mal olan ve hâlâ intikam hayalleri kuran ve Rusya topraklarını talep eden saldırgan Japonya’yı cezalandırmak için her türlü hak ve hatta ahlaki yükümlülüğe sahip olacaktır.
Ortadoğu’da aşağıdakiler arasında sürdürülebilir bir nükleer denge kurulmalıdır: İsrail, Gazze’de yaptığı zulümler nedeniyle gözden düşmeyi atlatırsa; İran, İsrail’i ve Körfez ülkelerinden biri veya onların topunu yok etme vaadinden vazgeçerse.
Arap dünyasının tamamını temsil edecek en kabul edilebilir aday BAE’dir.
Uygun alternatifler Suudi Arabistan ve/veya Mısır’ı işaret ediyor.
Doğal olarak, Dünya Çoğunluğuna sahip ülkeler, ilgili personeli ve elitleri eğitirken, nükleer statüye doğru ölçülü bir hızla ilerlemelidir.
Rusya deneyimini onlarla paylaşabilir ve paylaşmalıdır.
Nükleer caydırıcılık politikasının özü ve modernizasyonu konusunda dünyanın önde gelen ülkeleriyle diyalog derhal yoğun bir şekilde geliştirilmelidir.
ABD, Monroe Doktrini’nin klasik yorumuna dönerek Latin Amerika’da yeniden hegemon olmaya karar verirse, Rusya Brezilya’ya, hatta Meksika’ya nükleer statü elde etme konusunda yardım etmeyi düşünebilir.
Yukarıda özetlenen önerilerin çoğu, geçen yıl nükleer caydırıcılıkla ilgili makalelerde olduğu gibi bir eleştiri dalgasına yol açacak.
Ancak bunların hem yerel hem de uluslararası stratejik topluluklar için son derece yararlı olduğu ortaya çıktı.
Amerikalılar, Batı’nın Ukrayna’ya yönelik saldırganlığına yanıt olarak Rusya’nın asla nükleer silah kullanmayacağı konusunda konuşmayı hemen bıraktılar.
Daha sonra Ukrayna’da nükleer gerilimin tırmanması tehlikesinden bahsetmeye başladılar.
Ve sonra Rusya ve Çin’e karşı savaşı nasıl kaybedecekleri konusunda sızlandılar.
Stratejik düşünürler sınıfını tamamen kaybetmiş olan Avrupa hâlâ sızlanıyor ama o kadar da tehlikeli değil.
Birlikte çalışmamız ve düşünmemiz gerekecek.
Bunu hem kamuoyu önünde hem de kapalı kapılar ardında, dünyanın önde gelen ülkelerinin uzmanlarıyla ve gelecekte de Batı dünyasının aklı başında temsilcileriyle yapacağımıza inanıyorum.
Yazımı Alexander Blok’un umut dolu satırlarıyla bitireceğim: “Çok geç olmadan, eski kılıcı kınına sokun, Yoldaşlar! Kardeş olacağız!”
Eğer önümüzdeki yirmi yılı atlatabilir ve yirminci yüzyıldaki gibi yeni bir savaş çağını önleyebilirsek, çocuklarımız ve torunlarımız çok renkli, çok kültürlü ve çok daha adil bir dünyada yaşayacaklar.
(*) Sergey Karaganov, Moskova Ulusal Araştırma Üniversitesi – Yüksek Ekonomi Okulu’nda Onursal Profesör, Dünya Ekonomisi ve Uluslararası İlişkiler Fakültesi’nde Akademik Danışman ve Dış ve Savunma Politikası Konseyi Başkanlığı Onursal Başkanıdır. Bu makale geniş ölçüde “Russia in Global Affairs” dergisinde yayınlanan iki bölümlük bir makaleden yararlanmaktadır. Bu versiyon yazarın izniyle düzenlenmiş ve değiştirilmiştir.
(**) Saray (Türkçe/Kıpçak ve Farsça; aynı zamanda Saraj veya Sarai olarak da yazılır) Aşağı Volga’ya yakın muhtemelen iki şehrin adıydı. Kuman-Kıpçak Konfederasyonu ve 10. yüzyıldan 14. yüzyıla kadar Kuzeybatı Asya ve Doğu Avrupa’nın çoğunu yöneten bir Türk-Moğol krallığı olan Altın Orda’ya ait bu şehirler sırasıyla ardı ardına fiili başkentler olarak hizmet etti.
***
KAYNAK: https://www.cirsd.org/en/horizons/horizons-spring-2024–issue-no-26/decades-of-wars