Japon Kızıl Ordusu (日本赤軍, Nihon
Sekigun?, JKO) Fusako Shigenobu adlı bir komünist tarafından Şubat 1971
tarihinde Lübnan’da kurulan silahlı bir örgüttür.
Örgütün kuruluşu Shigenobu’nun Japon Komunist Birliği – Kızıl Ordu Fraksiyonu’ndan
kopmasının ardından gerçekleşmiştir.
Gücünün zirvesine ulaştığında örgütün 40 kadar üyesi olduğu iddia
edilmekteydi. O dönemde örgüt dünyadaki en iyi bilinen silahlı sol eğilimli
gruplardan biriydi.
JKO’nun Filistinli bir örgüt olan Filistin Halk Kurtuluş Cephesi (FHKC) ile
kuvvetli bağları olduğu bilinmekteyse de 1972 yılında İsrail’de 26 kişinin
öldüğü Lod Havalimanı katliamının iki örgüt tarafından ortaklaşa
gerçekleştirildiği iddiası her iki grupça da reddedilmiştir. 1980’lerin başına
gelindiğinde JKO’nun artık Japonya’da aktif olamadığını ve finansman, eğitim ve
silah tedariki alanlarında tümüyle FHKC’nin gölgesinde kaldığını söylemek
mümkündür. Örgüt, ABD’de çeşitli eylemlerde bulunmuştur.
JKO’nun hedefleri arasında Japon hükümetini ve İmparatorluk makamını devirerek
tüm dünyayı saracak bir devrimin ilk adımını atmak başta gelmektedir.
Ayrıca Fransız haber ajansı AFP; 11.09.2001’de ABD’deki terör eylemlerini,
Hiroşima ve Nagazaki’ye atılan atom bombalarının intikamı olarak JKO’nun
üstlendiğini duyurmuştur. JKO bunu reddetmiştir ve bu AFP iddiasının da hiçbir
kanıtı yoktur.
Fusako Shigenobu 1945 yılında Tokyo Setagaya’da doğdu. Babası bir öğretmendi ve
2. Dünya Savaşı sırasında Mançurya’da konuşlanan Japon İmparatorluk Ordusu’nda
Binbaşı olarak görev yapmıştı. Fusako, Meiji Üniversitesi’nde öğretim görürken
aktivizmle ilgilenmeye başladı. Japonya’da sol ideoloji o zamana dek (dünyanın
geri kalanı ile birlikte) üniversite kampüslerinde yaygın idi. Öğretim
harçlarına yapılan zamları protesto eden Fusako, hızla yeni sol hareketin
saflarında yükseldi ve onların üst düzey liderlerinden biri haline geldi. Daha
sonra Fusako Shigenobu dünyanın en korkulan kadın militanlarından biri olarak
yargılandı.
Örgütün sorumluluğunda çok sayıda şiddet eylemi gerçekleştirildi. 1972 yılında
üç üye Tel Aviv’deki Lod Havaalanı’na (şimdiki adı Ben Gurion Havaalanı)
yürüyerek girmiş, silahların ve el bombalarının kullanıldığı eylemde 26 kişi
ölmüş ve 80 kişi ise yaralanmıştır. Eylemi gerçekleştirenlerden ikisi olay
yerinde öldürülmüş, diğer eylemci Kozo Okamoto ise sağ olarak ele geçirilip
tutsak edilmiştir.
1973 yılında örgüt Tokyo’dan Paris’e gitmekte olan JAL uçağını kaçırmış ve
Kozo’nun serbest bırakılmasını talep etmiştir. Örgütün bu talebi reddedilince
uçak Libya, Bingazi’ye indirilmiş, mürettebat ve yolcular serbest bırakıldıktan
sonra uçak patlatılmıştır. JRA, 70’li ve 80’li yıllar boyunca sayısız rehin
alma eylemlerinde yer almıştır. Lod eyleminden sonra ise dünyanın en iyi
bilinen sol örgütlerinden biri haline gelmiştir.
Shigenobu, 2000 Yılı Kasım ayında Osaka’da tutuklanmıştır. Üzerinde sahte
pasaport ve 9.000 $ nakit para bulunmuştur. Japon halkı, kelepçeli elleriyle
zafer işareti yapan ve “savaşmaya devam edeceğim” diyerek gazetecilere
bağıran orta yaşlı bir kadını görünce şok olmuştur. Shigenobu, 2006 yılında,
sahte pasaport kullanmaktan, JRA üyelerinin sahte pasaport elde etmesine yardım
etmekten, planlama yoluyla adam öldürmeye teşebbüs etmekten ve 1974 yılında
Lahey’deki Fransız büyük elçiliğindekilerin rehin alınmasına komuta etmekten 20
yıl hapse mahkûm edilmiştir. Onun duruşmasında, 1969 yılında TWA Flight 840
uçağını kaçıran Filistin Ulusal Konseyi (FUK)[5] aktif üyesi Leyla Halid
savunma yapmıştır.
2001 Yılında İkiz Kuleler’e yapılan saldırının ardından, El Cezire ve AFP
kendilerine gelen isimsiz ihbarlarda saldırının JRA tarafından yapıldığını
iddia etmişler, El-Kaide ve Usame Bin Ladin’in saldırıyı üstlenmesinden sonra
bu iddialar geri alınmıştır.
Örgüt üyelerinin çoğu tutuklanmış ve hapsedilmiştir. Jakarta’daki Amerikan
Büyükelçiliği’ne düzenlenen havan toplu baskında yer aldığı için Mississippi’de
tutuklanan Tsutomu Shirosaki, 2015 yılında Japonya’ya iade edilmiştir. O,
Tokyo’dan Paris’e giden JAL uçağını JRA’nın kaçırmasından sonra 1977 yılında
serbest kalan tutsaklardan biri idi.
Japon Kızıl Ordusu, film ve kitaplarda tasvir edilmiştir. 2010 yılında
Fusako ve kızı Mei “Devrimin Çocukları” adlı belgesel bir filmde rol almıştır.
Filmde, Shigenobu ve Alman devrimci Ulrike Meinhof’un hayat hikayeleri
Fusako’nun kızı Mei Shigenobu ve ismi açıklanmayan bir Lübnan özgürlük
savaşçısının gözünden anlatılıyor. Lübnan özgürlük savaşçısı halen haber
ajansları için çalışan bir Japon vatandaşıdır. Fusako 2001 yılında çıkardığı
“Bir Elma Ağacının Altında Verilen Doğum Kararı” adlı kitabında Lübnan’da çocuk
yetiştirmek hakkındaki deneyimlerini yazmıştır.
Bugün, örgütün Lübnan’da kendi tabanını kaybettiği ve dünyanın değişen politik
ortamına artık karşılık verilemeyeceği ifade edilerek JRA dağıtılmıştır.
Halefleri “Rentai Hareketi” olarak bilinir.