İSRAİL İSTİHBARATI DOSYASI /// ÖMÜR ÇELİKDÖNMEZ : IDF, Şin Bet ve Mossad bypass ediliyor İsrail istihbaratı yeniden yapılandırılıyor !!!

İsrail güvenlik ve istihbarat doktrini itibarıyla her daim yüksek korunaklı bir ülke olmaktan çıkalı hayli zaman oldu.Bu zaten özellikle ABD istihbaratı ve hükümetlerinin İsrail’e yönelik yarattıkları algıdan başka birşey değildi?  

David Ben-Gurion’un temellerini attığı Ulusal Güvenlik Stratejisi; caydırıcılık/hartaa, erken uyarı/hatraa, savunma/hagana ve kararlılık ve başarı/hahraa ve nitzahon şeklinde sıralanan dört temel ilkenin yerinde yeller esiyor.

İsrail gizli servisleri ikna edici yöntemler deniyor

İsrail’in üç büyük istihbarat ajansı var; Aman, Mossad ve Shin Bet. Aman askeri istihbarat sağlarken, MOSSAD dış istihbarat, yabancı casusluk işlerini ele alıyor ve Shin Bet iç güvenliği sağlıyor.  Gönüllülük esas. Tüm dünya Yahudileri bu birimlerin doğal katılımcısı kabul ediliyor.

Razı olmazlarsa bir şekilde ikna ediliyorlar. Ya aile fertleri kaçırılıyor ya da silahlı saldırıya uğruyorlar.    Yaşadıkları ülkenin toplumu yani cemaati olarak itirazları varsa, dini mekânlarında sinagog ve havralarında bombalar patlayabilir.

İsrail’in güvenliğine potansiyel tehlike görülen Filistin direniş örgütlerinin üyeleri hangi ülkede olurlarsa olsunlar imha edilmeleri gibi kanlı eylemler organize ettiler. Bu kirli işlerinde tabiki ABD’nin ve Avrupa ülkelerinin destekleri hep yanlarındaydı. Öyle olunca başarı kaçınılmaz.

Uzmanlar,  Ortadoğu/Batı Asya’nın en iyisi olduğu düşünülen İsrail gizli servislerinin saldırıları önlemedeki başarısızlığı karşısında şaşkınlar. Nasıl olur da İsrail’in efsane gizli operasyonel istihbarat servisleri Hamas’ın 7 Ekim saldırısını öngörme ve engellemede başarısız olurlar? Hamas’ın saldırıları İsrail’deki üç ana güvenlik ve istihbarat servisinde silinmez bir iz bıraktı: Mossad, Shin Bet ve Aman, sorumluluk ve ders almak zorundaydı.

Nitekim Mossad Direktörü David Barnea, Şin Bet (İsrail Güvenlik Ajansı) Direktörü Ronen Bar ve görevden ayrılan IDF İstihbarat şefi Tümgeneral Aharon Haliva, 7 Ekim’den sonra ilk ortak kamu mesajlarını bu minvalde yayınladılar.  Üç istihbarat ajans direktörü, İsrail İstihbarat ve Miras Anma Merkezi/IICC aracılığıyla bu konudaki görüşlerini kamuoyu ile paylaştılar. Bu tür bilgilendirme kamuoyunda büyük yankı yaptı ve ilgili çevrelerde alışılmadık bir güncelleme sağladı. Neden İsrail İstihbarat ve Miras Anma Merkezi/IICC ‘de bu açıklamayı yayınladılar, hiç düşündünüz mü?

İsrail İstihbarat Mirası ve Anma Merkezi/IICC

İsrail İstihbarat Mirası ve Anma Merkezi/IICC, İsrail istihbarat topluluğunun tüm şubelerinden şehitleri anmaya ve eğitim programları aracılığıyla topluluğun değerlerini ve mirasını sürdürmeye adanmış bir kuruluş. Eğitim, araştırma, anma ve mirasla ilgili programlar aracılığıyla İsrail İstihbarat topluluğunda hayatını kaybedenlerin anısını yaşatmaya çalışır.  Merkezin üyeleri, İsrail İstihbarat topluluğunun tüm kollarından gelen gazilerdir – İstihbarat ve Özel Harekât Enstitüsü (Mossad), İsrail Güvenlik Ajansı (ISA, eskiden Şin Bet veya Şabak) ve İsrail Savunma İstihbaratı (IDI) ve şehit savaşçıların yaslı ailelerinden olusur.  Ramat Haşaron’da (Tel Aviv’in kuzeyinde) bulunan Merkezin yaklaşık 4.000 üyesi vardır.

İsrail’in Encümeni Danişi

Encümen-i Daniş; Osmanlı Devleti’nde 1851-1862 yıllarında hizmet vermiş bir  bilim kurulu. Mustafa Reşit Paşa kurucusu.  Fransız İlimler Akademisi’ni örnek alan bu kurulun başardığı en önemli iş, Ahmet Cevdet Paşa’ya yazdırılmış “Tarih-i Cevdet” adlı eserdir. Günümüzde ise ilk kurulduğu yıllardaki amaç ve misyonundan bağımsız, daha çok ülkenin siyasi, idari ve ekonomik gidişatının değerlendirildiği heyete deniliyor. Devlet memuriyetinde bulunduktan sonra emekli olmuş asker-sivil insanlar veya akademisyen kimliğine sahip isimler ile vaktiyle siyasi hayatta yer edinmiş bazı şahsiyetler bu isim altında buluşuyorlar. 40 kişilik bir grup.  

Heyete yeni bir isimin katılabilmesi, gruptan birinin vefatı ile yer boşalması durumunda mümkün olabiliyor. İsrail İstihbarat Mirası ve Anma Merkezi/IICC’de yönetim kurulunda yer alan kişilerin, resmi görevleri sırasındaki edindikleri tecrübeleri sivil hayatlarında da devletin hizmetinde kullanmaları nedeniyle birazda zorlamayla belki Türkiye’deki Encümen-i Daniş ile benzeştirilebilir.

Özel Çalışmalar Merkezi (CSS) olarak kurulan Merkez, 1985 yılında faaliyete geçti. IICC kurucusu ve ilk Başkanı Tümgeneral Meir Amit – İsrail Savunma İstihbaratı Şefi (1962-1964) ve Mossad Şefi (1963-1969) olarak görev yaptı. 2022’de IDF İstihbarat eski başkanı Tümgeneral Aharon Zeevi Farkash başkanı oldu.   IICC, dört yıllık görev süreleri olan seçilmiş bir yönetim kurulu tarafından yönetilir. Farklı İstihbarat servislerinin mevcut başkanları, geleneksel olarak, kurulun fahri danışman üyeleridir.  Merkez,  görünüşte sık sık düzenlenen etkinlikler ve sevdiklerinin yaşamları hakkında biyografik materyaller sağlayarak aileleriyle yakın bağlarını sürdürür. Anma ile ilgili tüm masraflar İsrail Hükümeti tarafından karşılanır.  Bir diğer önemli faaliyet ise, IDF, Mossad ve ISA’daki elit birliklerde aktif savaşçılar için burslar ve hibeler sağlayan ve aktif hizmetleri sırasında akademik çalışmalar yapmak için ara veren 20’den fazla anma vakfının yönetimidir. IICC, dört yıllık görev süreleri olan seçilmiş bir yönetim kurulu tarafından yönetilir.

Farklı İstihbarat servislerinin mevcut başkanları, geleneksel olarak, kurulun fahri danışman üyeleridir. IICC’nin tüm faaliyetleri, aralarında gaziler ve yaslı aile üyelerinin de bulunduğu çok sayıda gönüllünün desteklediği küçük, özverili bir ekip tarafından yürütülür.

Ancak bu kuruluşun kamuoyuna yansımayan asıl faaliyeti, ülkenin istihbarat birimlerinin geleceğine ilişkin duyulan kaygıların giderilmesine yönelik toplantılardaki çözümleme ve değerlendirmelerin politik argümana dönüştürülerek hükümet başkanı ile paylaşılmasıdır.

Netanyahu İsrail istihbaratına yeni Çar mı atayacak yoksa kendisi Çar mı olacak? İsrail medyası gündemdeki bu soruya cevap arıyor. Başbakan Binyamin Netanyahu’nun doğrudan yetkisi altında yeni bir istihbarat gözetim organı kurulmasını öngören bir yasa tasarısını görüşülecek olmasının arka planında Mossad, İDF, Shin Bet başkanlarının İsrail İstihbarat Mirası ve Anma Merkezi/IICC aracılığıyla yapmış oldukları açıklamalar var.  

Yasa tasarısı, Netanyahu’ya doğrudan rapor veren ve İsrail’deki “herhangi bir istihbarat biriminden veya başka bir devlet kurumundan” istihbarat bilgisi talep etme yetkisi verilecek olan sözde Ifcha Mistabra/şeytanın avukatı birimi oluşturmayı amaçlıyor. Buna askeri istihbarat, Şin Bet, Mossad ve Ulusal Güvenlik Konseyi dâhil olacak.

İngilizcede böyle bir yapıya “kırmızı takım” deniliyor. Sıklıkla bir müfettişlik ofisi, bir ülkenin belirli bir tehdidi küçümseyen çok fazla grup düşüncesi nedeniyle güvenlik sürpriziyle karşılaşmamasını sağlamak için bu işlevi yerine getirir. Kırmızı Takım’ın amacı, savunmada farklı sorunlar ve zorluklarla karşılaşan bireyleri ve grupları desteklemek için pratik bir rehber sağlamaktır. Geliştirme, Kavramlar ve Doktrin Merkezi’nin Kırmızı Takım Rehberi, bağımsız kırmızı takımların karar almaya yardımcı olması açısından kırmızı takım konusunu ele alır.

İbranice’de buna İpça Mistabra / Makhleket HaBakara denir. İsrail Askeri İstihbarat Müdürlüğü’nde küçük bir birimdir. IDF ile Mossad, belirli bir güvenlik konusundaki kabul görmüş anlayışa karşı koymak için sıklıkla kendi yedek veya muhalif ekiplerini kurarlar. IDF’nin gizli 504. Birimi Mossad ve Şin Bet’e göre daha az genel stratejik hedefler olup, daha çok devam eden askeri operasyonlarla ilgilidir.

Tasarıya göre, yeni birim bu bilgileri sentezlemek ve analiz etmekle ve başbakana, savunma bakanına ve istihbarat teşkilatlarına güvenlik zorlukları konusunda alternatif bakış açıları sağlamakla görevlendirilecek. Ayrıca Knesset Dışişleri ve Savunma Komitesi’ne düzenli olarak rapor vermesi gerekecek.  

Tasarının açıklayıcı notlarında, tasarının, “istihbarat ve güvenlik kurumlarında yaygın olan algıları derinlemesine ve tarafsız bir şekilde inceleyen” bir denetim mekanizması olarak işlev göreceği belirtiliyor. Büyük ölçüde bağımsız olarak faaliyet gösterecek ve son iki yıl içinde bir istihbarat teşkilatında görev yapmış herhangi birini işe alması yasaklanacak olan birimin başkanının, güvenlik kabinesine karar için getirilen herhangi bir konuda fikrini belirtmesi yasal olarak zorunlu olacak,

Ayrıca, güvenlik kabinesinin onayına ihtiyaç duyan “herhangi bir plan veya askeri operasyon” ile ilgili olarak ilgili güvenlik organlarının başkanlarına bu tür analizleri sunması da gerekecektir. Ne güvenlik kabinesi ne de İsrail güvenlik teşkilatlarının liderleri böyle bir girdi olmadan karar alma yetkisine sahip olmayacaktır.

Yasama Bakanlık Komitesi, IDF veri tabanlarından gizli istihbarat belgelerinin, Başbakan’ın medya ekibinin danışmanı Eliezer Feldstein tarafından   sistematik” bir şekilde çalındığı ve bu dosyaların Başbakanlık Ofisi’ndeki kişilere aktarıldığı iddialarına ilişkin devam eden soruşturmaya rağmen, geçtiğimiz günlerde Başbakan Binyamin Netanyahu’nun doğrudan yetkisi altında yeni bir istihbarat gözetim organı kurulmasını öngören bir yasa tasarısını görüştü.

 Tam da ortasında. Çünkü 1971 Hayfa doğumlu, Yahudi Devlet Adamlığı Merkezi kurucusu,  Likud Milletvekili Amit Halevi; yasa tasarısının baş destekçisi.  İpça Mistabra / Makhleket HaBakara böyle bir şeytanın avukatı biriminin şu anda IDF içinde var olduğunu, ancak etkisinin asgari düzeyde olduğunu ve IDF içindeki mevcut düşünce tarzlarına meydan okumayı başaramadığını iddia ediyor. Halevi, , 7 Ekim’deki “temel” istihbarat başarısızlığının, IDF ve diğer güvenlik teşkilatlarının “kendilerini farklı bir bakış açısıyla sorgulamaya alışkın olmamaları” nedeniyle ortaya çıktığını söylemişti.

Başbakan Binyamin Netanyahu adına MK Amit Halevi’nin öne sürdüğü son fikir, başbakanlık ofisi içinde doğrudan başbakana bağlı olacak ve üç büyük istihbarat servisi olan IDF, Şin Bet ve Mossad’dan ayrı çalışacak yeni bir istihbarat danışmanı ve personeli oluşturmaktır.

Halevi’nin Mevzuat Bakanlık Komitesi’ne sunmaya çalıştığı ancak bazı eleştiriler nedeniyle ertelenen yasa tasarısı, aslında Yom Kippur Savaşı Sonrası Agranat Komisyonu’nun diğer kurumları sorgulamak amacıyla bağımsız bir istihbarat kurumu kurulması yönündeki tavsiyelerini takip etmekten ibaret.  Yeni bir istihbarat çarı, 7 Ekim’deki başarısızlıkta Netanyahu’nun rolünü aklamak için diğer üç teşkilatın tüm sorumluluğunu ortadan kaldırmak amacıyla kullanılabilir mi?

Bu noktaya nasıl gelindi?

Güvenlik zaafından kimin veya neyin sorumlu olduğuna dair ilk görüşler, saldırılar hala devam ederken ortaya çıktı ve takip eden günlerde çoğaldı.  Uzmanlar diğer şeylerin yanı sıra, İsrail istihbaratının “istek dolu düşüncelere” dayanan hatalı bir “kavram”a güvendiğini ileri sürdüler: Yani Hamas’ın İsrail ile şiddetli bir çatışmaya girmekten caydırıldığı ve bunun yerine Gazze’yi yönetmekle meşgul olduğuna inandılar.

Katar fonlarının Gazze’ye akmasına yol açtığı; “aşırı sağcı bir hükümet ile istihbarat servisleri arasındaki zehirli ilişki neticesinde siyasi istikrarsızlığın ortaya çıktığı, İsrail ordusunun  ve istihbaratının teknolojik üstünlüğüne aşırı güvenmenin  yanı sıra  İsrail’in üç gizli servisinin Hamas’ın “yaratıcılığı ve yeterliliği” ile “operasyonel yeteneklerini takdir edememesi  gibi  nedenlerden dolayı İsrail için utanç verici yenilginin  yaşandığı  belirtilmişti.

7 Ekim’den önce yapılan uyarılarla ilgili ek olarak, dikkate değer raporlamalar da yapıldı. Bir yandan, İsrail görünüşe göre Mısır istihbarat servislerinden Başbakan Netanyahu’ya “Kahire’nin istihbarat bakanından gelen doğrudan bir bildirim” de dahil olmak üzere “büyük bir şeyin” gerçekleşmek üzere olduğuna dair uyarılar aldı.  Ancak, bunların taktik istihbarat olarak kabul edilebilecek belirli bilgileri içerip içermediği değerlendirilmedi.  

Öte yandan, Ocak 2024’te, sistematik olarak hakim değerlendirmelere meydan okuyan AMAN’ın “Şeytanın Avukatı” veya “Kırmızı Takım” biriminin (İbranice’de “İpça Mistabra”) başkanının, 7 Ekim’den önceki üç hafta içinde Hamas’ın “yakında İsrail ile bir çatışma başlatacağı, çünkü stratejik durumu kökten değiştiren derin süreçleri tespit ettiği” yönünde dört uyarıda bulunduğunu Hükümet yetkililerine bildirdiği ifade edilmişti.

 Yazılı değerlendirmelerinden ikisinin “askeri ve siyasi kademelerdeki tüm karar vericiler arasında yaygın olarak dağıtıldığını” iddia edilmişti.  Anlaşılan Netanyahu Hükümeti 7 Ekim saldırısını bile bile lades mantığı ile karşılamış.

Netanyahu neden tüm istihbarat birimlerinin üstünde direkt kendisine bağlı çatı istihbarat örgütünü neden istiyor?  Sebebi çok açık. Her şeyden önce bu birimlerin kendisine eksik ve hatalı istihbarat vermesinden çekiniyor. Yönlendirmeli istihbarat analizlerinin hükümetini zor duruma sokacak yanlış politik kararlar verdirebileceğini düşünüyor.

https://www.jpost.com/israel-news/article-828508

https://www.iicc.org.il/?module=category&item_id=9

https://www.jpost.com/israel-hamas-war/article-799647

https://www.jgive.com/new/en/ils/charity-organizations/4611

https://www.jpost.com/israel-news/defense-news/article-774260

https://fikirturu.com/jeo-politika/israilin-yeni-istihbarat-operasyonu/

https://ctc.westpoint.edu/the-october-7-attack-an-assessment-of-the-intelligence-failings/

https://www.timesofisrael.com/mks-push-bill-to-create-new-intelligence-oversight-body-under-netanyahu/

https://assets.publishing.service.gov.uk/media/61702155e90e07197867eb93/20210625-Red_Teaming_Handbook.pdf

https://anlatilaninotesi.com.tr/20240316/eski-israil-istihbarat-baskani-filistinli-olsaydim-ozgurlugum-icin-israile-karsi-savasirdim-1081752705.html

https://www.firstpost.com/explainers/mossad-aman-shin-bet-how-israels-intelligence-agencies-failed-to-prevent-hamas-attack-13224902.html