DOĞA VE TABİAT DOSYASI : Ağaçlar Şehirlerin Sıcaklığını Nasıl Azaltır ???

Ağaçlar Şehirlerin Sıcaklığını Nasıl Azaltır ???

Sıcak hava dalgasıyla mücadele ettiği bu haftalarda klimalar tam kapasitede çalışıyor. Peki, bariz, yeşil bir çözümü gözden kaçırıyor olabilir miyiz? Gölge sağlayan ve doğal klima görevi gören ağaçlar, iklim ısındıkça aşırı sıcaklıklara daha dayanıklı şehirler yaratmaya yardımcı olmakta önemli bir rol oynar. Ancak kentsel alanlarda ağaçlar önemli bir baskı altındadır.

Sıcak bir günde, bir ağaç gölgesi altında oturmak serinlemenin en ideal yollarından biridir.

Ağaçları kentsel planlama ve tasarıma dahil etmek, kalkınmanın ve iklime dayanıklı ve hoş gelecek şehirler yaratmanın önemli bir parçasıdır. Peki ağaçlar şehirlerin sıcaklığını nasıl etkiler? Ağacın hava sıcaklığını düşürdüğü söylemi ne kadar doğrudur

Dünyanın dört bir yanındaki şehirlerde, sıcaklıkları kontrol etmeye yardımcı olmaları için ağaçlar dikilir. Bu nedenle ağaçlar aynı zamanda “doğanın klimaları” olarak da bilinir. Ağaçların soğutma etkisini ölçmenin en kolay yolu parklardaki hava sıcaklığını yakındaki sokaklardaki hava sıcaklığıyla karşılaştırmaktır.

Ancak baştan hatırlatalım. Çok fazla bir fark görmeniz olası olmayacaktır. Evlerin arasına sıkışmış parklarda gündüz ölçülen hava sıcaklığı, genellikle havasız sokaklara göre 1-2 derecede daha düşüktür. Ancak geceleri parklardaki sıcaklık daha bile yüksek olur.

Şehirlerdeki daha az ağaç, kentsel ısı adası etkilerinin oluşmasına neden olur. Bu, binaların ve kaldırımların güneş ısısını emdiği ve sonra onu geri yaydığı zamandır. Üç dereceye kadar artışlar yaygındır ve aşırı durumlarda, gece vakti 12 dereceye kadar artışlar kaydedilmiştir. Bu noktada doğanın doğal klimaları bile yeterli gelmeyecektir.

Ağaçların Hava Sıcaklığına Etkisi Nasıl Olur?

Ağaçlar ve diğer bitkiler buharlaşma yoluyla soğumanın yanı sıra oluşturdukları gölge etkisiyle soğuma sürecine katkıda bulunur. Şehirlerdeki binalar ve doğal olmayan diğer yapılar ve malzemeler güneş ışınlarını bitki örtüsünden ve topraktan daha fazla soğurur. Bu malzemelerde depolanan enerji gece saatlerinde geri salınır. Bu durum kentsel ve kırsal bölgeler arasındaki sıcaklık farkının geceleri daha yüksek olmasının nedenlerindendir.

İsviçre’deki ETH Zürih’teki Jonas Schwaab ve meslektaşları, uydular tarafından toplanan kara yüzeyi sıcaklık verilerini kullanarak ağaçlarla kaplı alanlar, parklar ile ağaçsız kentsel yeşil alanlar ve yollar gibi kentsel doku arasındaki sıcaklık farklarını geçtiğimiz yıllarda karşılaştırdılar. Araştırma kapsamında Avrupa genelinde 293 şehri analiz ettiler.

Ekip, şehirlerdeki ağaçlarla kaplı alanların çevredeki alanlara kıyasla çok daha düşük bir kara yüzey sıcaklığına sahip olduğunu buldu. Orta Avrupa’da farklar 8°C ile 12°C arasında ve Güney Avrupa’da ise 0°C ile 4°C arasındaydı. Ekip ayrıca ağaçsız yeşil alanların sağladığı serinliğin ihmal edilebilir düzeyde olduğunu, hatta bazı durumlarda ağaçsız yeşil alanların çevredeki kentsel alanlardan daha sıcak olabileceğini buldu.

Ağaçların Hava Sıcaklığına Etkisi Nasıl Olur?

Ağaçların Hava Sıcaklığına Etkisi Nasıl Olur?Gölge zemini serinletir.

Gerçekten de bir şehirde sıcak bir yaz gününde serinlemek için en iyi yerlerden biri ormanlık bir alandır. Bunun ilk akla gelen nedeni ağaçların yaptığı gölge olacaktır. Ağaçların sıcaklık farkına etkisi iki biçimde gerçekleşir. Bunlardan ilki elbette gölge yapmalarıdır. İkincisi ise buharlaşma ve terleme (ya da kısaca “evotranspirasyon”) olarak bilinen süreçtir.

Ağaçların ve diğer bitkilerin yaprakları ve dalları yaz aylarında Güneş’ten gelen enerjinin ortalama %10-30’unun alt kısımlara geçmesine izin verir. Bu etki ağaçların altındaki nesnelerin güneş ışınlarını daha az soğurmasına ve sıcaklıklarının daha az yükselmesine neden olur. Daha geniş ve daha fazla yaprağa sahip bazı ağaç türleri daha da verimlidir. Örneğin, kayınlar üzerlerine düşen ışığın %97’sine kadarını engeller.

Ağaçlar ayrıca binaları da serinletecektir çünkü gölgeleri güneş ışınlarının pencerelerden içeri girmesini veya dış duvarların ısınmasını engeller. Yapılan araştırmalar bunun klima maliyetlerini %20 ila %30 oranında azaltabileceğini göstermiştir.

Ağaçlar buharlaşma yoluyla da kentlerdeki sıcaklıkları azaltır.

Az evvel de dediğimiz gibi ağaçlar sıcaklıkları terleme süreçleri sayesinde de düşürür. Ağaçlar, radyasyonu yere ulaşmadan önce yakalayarak ve enerjiyi buharlaşma için kullanarak bu sürece karşı koyarlar. Buharlaşma, güneş ışınlarının ağaçların gölgeliklerine çarpmasıyla oluşur ve suyun yapraklardan buharlaşmasına neden olur.

Bu, tıpkı terlemenin cildimizi serinletmesi gibi, onları serinletir ve böylece havayı ısıtmak için kalan enerji miktarını azaltır. Aslında bu durumu bir çoğunuz deneyimlemişsinizdir. Sonuçta bir ortamı suladığınız zaman genel bir serinlik hissi ortaya çıkar. Çalışan mekanizma aynıdır.

Ancak bir sorun var: Ağaçlar bu soğutma etkisini yalnızca iyi büyüdüklerinde sağlarlar. Büyüme koşulları kötüyse ağaçların etkinliği büyük ölçüde azalacaktır. Kökler sıkıştırılmış veya yetersiz havalandırılmış topraktan büyüyorsa sıcaklık farkına çok büyük etki sağlamayacaklardır.

Dünya’nın hemen hemen her yerinde bizleri daha sıcak havaların beklediği aşikar. Bu durumla kendi yaşamlarımızda mücadele etmenin yolu evlerin her odasına klima takmak değildir. Ağaçlar yaşadığımız ortama yoğun bir biçimde dikilirse, sıcaklıkları 5-10°C kadar soğutabilirler. Bu, kentsel alanlar için hayati bir ekosistem hizmetidir

Matematiksel