TARİH /// ERGUN MENGİ : Türk uçakları Moskova Kızıl Meydan semalarında

Ergun Mengi

ERGUN MENGİ : Türk uçakları Moskova Kızıl Meydan semalarında

01.05.2024

Cumhuriyetin 10. yılı kutlamaları büyük bir coşkuyla yapılırken kutlamalara General Yefremoviç Vorosilov başta olmak üzere SSCB çok büyük bir heyetle iştirak etmiştir.

Bir yıl sonra, gerek bu katılıma cevap vermek ve gerekse genç Türkiye Cumhuriyeti’nin tanıtımı yapmak için Mustafa Kemal Atatürk, Kurtuluş Savaşı dahil Türkiye’ye uluslararası alanda ve ekonomide bir çok yardımları olan SSCB’ne 1 Mayıs 1934 İşçi Bayramına katılmak üzere bir uçak filosu göndermeye karar verir.

D S G D S G D S G

Eskişehir Hava Üssü 1. Tayyare Alay Komutanı Kurmay Yarbay Celal (Yakal) başkanlığında, Kur.Yzb İhsan (Orgun), Yzb. Enver (Akoğlu), Ütğm İsmail Hakkı (Aksel), Ütğm. Basri (Kula), Ütğm. Vehbi (Uçaner), Ütğm. Hakkı (Sayıl), Tğm. Necdet’den müteşekkil 8 subay ve Hüsam ve Niyazi efendi adında iki baş makinist ekip olarak seçilir.

Uçuş planı; Eskişehir’den kalkacak olan 5 adet breguet 19 uçağı önce Sinop, daha sonra Sivastopol üzerinden Kharkov ve Moskova’ya ulaşacaktır. Hareket etmeden kendilerine Ruslar ve Rus ihtilali hakkında ders verilen bu heyet, Atatürk’ün “Kendinizi Ruslara iyi gösterin, hayırlı uçuşlar ” dilekleriyle yola çıkar. 

222

21 Nisan günü Sinop’a inen uçakların komutanı tarafından o noktaya bir hatıra taşı diktirilir.

Sivastapol, Kharkov yoluyla Moskova’ya varılır. Türk pilotlarına ve uçaklarına büyük ilgi vardır. 01 Mayıs 1934 törenlerinde yüzlerce Rus uçağının en önünde Türk Uçakları tören meydanına girerken, büyük tezahürat olmuştur. SSCB Başkanı Stalin Türk Pilotlarını akşam yemeğinde ağırlamıştır. 05 Mayıs 1934 günü de Başbakan İsmet İNÖNÜ Moskova’ya gitmiştir.

Bölgesel şehir ve Sovyet Birlikleri gezildikten sonra geri dönüş Kharkov üzerinden, Ukrayna’nın Luthansk kenti ve Bükreş üzerinden İstanbul’a intikal edilmiştir. 

Türk uçaklarının bu faaliyeti, sadece SSCB’de değil aynı zamanda diğer komşu ülkeler üzerinde de uluslararası bir güç gösterisi, II. Dünya Savaşının ayak seslerinin duyulduğu bu tarihlerde Türk-Sovyet dostluğunu göstermesi bakımından diğer Avrupa ülkeleri üzerinde de etkisi çok olmuştur.

333

Kaynaklar:
Doç. Dr. Çağatay Benhür Selçuk; Journal of History Studies, Türk Askeri Heyetinin Sovyetler Birliği Gezisi (1934) The Turkish Military Delegation’s Trip to the Soviet Union in 1934, ISSN: 1309 4173 (Online) 1309 – 4688 (Print) Volume 6 Issue 5, p. 85-109, September 2014

LİNK : https://seyler.eksisozluk.com/ataturkun-1-mayis-1934te-kizil-meydana-ucak-filosu-yollamasinin-hikayesi