BİYOGRAFİ & KİM KİMDİR ? NE NEDİR ?

BİR DÖNEMİN
EFSANE KOMUTANI Kartacalı Hannibal Barca Kimdir ?

Hannibal Barca (Hanibal,
Anibal), MÖ 247 ile MÖ 183 yılları arasında yaşamış Sami ırkından gelen
Kartacalı politikacı ve general.

Hannibal; tüm zamanların
en büyük askeri dehalarından biridir. Hannibal, Scipio ve Philopoemen ile
birlikte çağının üç büyük generalinden biriydi. Scipio onu şimdiye kadar
yaşamış en büyük generallerden biri olarak kabul eder, Epirli Pyrrhus’u ikinci
sıraya yerleştirir, kendisini de üçüncü olarak kabul eder. Aynı sıralama
Hannibal’a sorulduğunda o, Büyük İskender’in en büyük general olduğunu söyler.
İkinci olarak Pyrrhus’u gösterir, kendisini de üçüncü sıraya koyar. Askeri
tarihçi Theodore Ayrault Dodge Hannibal’ı “Stratejinin Babası” olarak
nitelendirir ve en büyük düşmanı olan Roma’nın bile onu yine kendi
taktikleriyle alt ettiğini belirtir.

Roma’nın en büyük düşmanı
olarak II. Pön Savaşı’ndaki başarılarıyla tanınmıştır. Filleri içeren ordusuyla
İber Yarımadası, Pireneler ve Alpler’den kuzey İtalya’ya girmiş ve Romalıları
birkaç önemli savaşta yenmiştir.

Hannibal dünyaca ünlü bir
komutan ve askeri strateji konusunda çok bilgili biridir. Hatta Hannibal
Barca’nın savaş stratejilerinden bazıları Kurtuluş Savaşı’nda da Yunan
kuvvetlerine karşı başarıyla kullanılmıştır. Savaş tarihçisi Theodore
Ayrault Dodge, ona “askeri stratejinin babası” unvanını vermiştir;
çünkü en büyük düşmanı olan Roma bile onun savaş taktiklerini kullanmıştır.
Hannibal’ın yaşamı ve savaşları birçok belgesel ve filme konu olmuştur. Öldüğü yerde
günümüzde faaliyet gösteren bir okula adı verilmiştir.

Tüm zamanların en büyük
askeri dehalarından biri olan Hannibal Barca, MÖ 247 senesinde Kartaca’da
dünyaya geldi. Birinci Pön Savaşı’nın ünlü kahramanı Hamilcar Barca’ın oğludur.
Küçük yaşlarda babasıyla birlikte savaşlara katılmıştır. Babasının isteğiyle,
Roma’ya karşı her zaman kin duyacağına dair yemin etmiştir. Babasının ölümünden
sonra eniştesi ve kardeşinin yardımıyla asker olmuştur.

Hannibal Barca, MÖ 221
senesinde Kartaca’nın İspanya ordusunun komutanı oldu. MÖ 221 senesiden MÖ 219
senesine kadar Ebro’nun batısındaki topluluklar üzerine hakimiyet kurdu.
Hannibal, I. Pön Savaşı’nın ardından Roma ile ikinci bir savaşın kaçınılmaz
olduğunu biliyordu ve ilk darbeyi kendisi vurmak istiyordu.

İspanya’daki konumunu
sağlamlaştırdıktan sonra MÖ 219 yılında Roma’nın müttefiki olan Saguntum
şehrini ele geçirdi. Roma’nın savaş ilan etmesi üzerine İkinci Pön Savaşı
başladı. Hannibal kardeşi Hasdrubal’ı İspanya’da bırakarak İtalya üzerine
yürüdü.

Hannibal Barca’nın
ordusunda yüz bin asker ve otuz yedi fil bulunuyordu. Ordusuyla kuzeye doğru
yürüyen Hannibal, Pirene Dağları’nı Keltiber kabileleri ile savaşarak geçti ve
Rhône Vadisi’ne vardı.

Bölgedeki Romalılar ve
müttefiklerini atlatmak için ”Ya yeni bir yol bulacağız, ya yeni bir yol
yapacağız” diyen Hannibal, vadinin yukarısından bir yay çizip Alp Dağları’nı
geçti. Büyük bir ordu ve filler ile antik çağ koşularında yapılan bu yolculuk,
büyük bir başarı olarak kabul edilmektedir.

Pireneler ve Alp
Dağları’nı geçerken ağır kış şartları sebebiyle ordusunun bir kısmını kaybeden
Hannibal, kalan güçleriyle Po Ovası’nda ilerledi. Ordusuna Keltler’in 14 bin
savaşçısı da katıldı. Hannibal’in güçleri, onları durdurmaya gelen bir Roma
ordusunu MÖ. 218 senesinde Trebbia’da yok etti. MÖ 217’de Apenin Dağları’nı
geçerek Roma’ya doğru ilerleyen Kartaca Ordusu, Trasimene Gölü Muharebesi’nde
ana Roma ordusunu büyük bir bozguna uğrattı.

Hannibal’in ilerleyişi,
Romalıların vur-kaç taktiğine başvurmasıyla yavaşladı. Hannibal, bu gelişme
karşısında Roma’yı kuşatmak yerine güneye inmeyi ve Latin şehirlerini isyana
kışkırtmayı planladı. Hannibal, üzerine gönderilen son düzenli Roma Ordusunu
Cannae Muharebesi’nde yendi. Bu savaşta Kartaca ordusu, “Hilâl düzeni” denilen
taktikle Roma ordusunu tuzağa çekmiş ve tamamen yok etmişti.

Cannae zaferinin ardından
Güney İtalya Hannibal’in tarafına geçmişti. Fakat Hannibal’in artan prestiji
Kartaca senatosunu korkuttu ve ona yeterli desteği göndermediler. Cannae Savaşı
ile Roma’dan kopan Capua kenti, yeni bir ordu kuran ve güçlerini toplamaya
başlayan Roma tarafından MÖ 211 senesinde yeniden ele geçirildi. Hannibal’in MÖ
207 senesinde Roma’ya yaptığı baskın geri püskürtüldü. Kardeşi Hasdrubal,
İspanya üzerinden bir yardım ordusuyla gelmeye çalışırken Kuzey İtalya’da öldürüldü.

İtalya’nın güneyindeki
dağlara çekilen Hannibal, Scipio Africanus komutasındaki Roma ordusunun
Afrika’ya çıkması üzerine başkenti korumak üzere MÖ 203 senesinde Kartaca’ya
çağrıldı. Hannibal, Roma ordusu ile yaptığı Zama Muharebesi’nde yenilgiye uğradı.

Kartaca, Roma ile
şartları çok ağır bir barış anlaşması yapmak zorunda kalmıştı. Savaştan sonra
maliye ve ekonominin başına getirilen Hannibal ülkeyi düzeni soktuktan bir süre
sonra Romalıların baskısı üzerine görevinden alındı.

Kendine karşı yükselen muhalefet
sebebiyle gönüllü sürgüne giden Hannibal, önce Selevkos İmparatorluğu olmak
üzere Ermenistan’a ve Bitinya’ya giderek buradaki saraylarda askeri danışmanlık
yaptı.

Pek çok kaynakta Bursa
şehrinin kuruluşu Hannibal ile ilişkilendirilir. Bitinya Kralı Prusias’ın
yanında iken Prusias’a bugünkü Bursa’nın olduğu yerde bir şehir kurmasını
öğütlediği ve şehirdeki ilk içme suyu şebekesini kurduğu düşünülmektedir.

MÖ 183 veya 182 senesinde
Bitinyalı yetkililer tarafından Romalılara teslim edileceğini anlayınca
yüzüğünde taşıdığı bilinen zehiri içerek hayatına son verdi. Mezarının yeri
bilinmemekle beraber, ölüm yeri olan Gebze’de bulunan Tübitak yerleşkesinde
anısına yapılan bir anıt bulunmaktadır. Hannibal Anıtı, Atatürk’ün dile
getirmiş olduğu Hannibal’ın mezarının bulunması ve bir anıt yapılması isteği
vasiyet kabul ederek 1981 senesinde yapılmıştır. Sonrasında Gebze yerleşkesine
su getirme çalışmaları sırasında bulunan bir mezarın Hannibal’a ait olduğu
zannedilmektedir.