Ayşe Yıldız Kenter
Doğum : 11 Ekim 1928 İstanbul,
Türkiye
Ölüm : 17 Kasım 2019 (91 yaşında) İstanbul, Türkiye
Meslek : Tiyatro ve sinema
oyuncusu
Ayşe Yıldız Kenter (11 Ekim
1928, İstanbul – 17 Kasım 2019, İstanbul), Türk oyuncudur. Aynı zamanda Devlet
Sanatçısı ve UNICEF Türkiye İyi Niyet Elçisi’dir.[1]
11 Ekim 1928 tarihinde İstanbul’da
doğdu. Annesi İngiliz asıllı Olga Cynthia[2] (Turkiye
Cumhuriyeti vatandaşlığını aldıktan sonra adı Nadide Kenter olarak
değişmiştir), babası bir diplomat olan Ahmet Naci Kenter’dir. Ankara Devlet
Konservatuarı Yüksek Bölümünü sınıf atlayarak bitirdi. On bir yıl Ankara Devlet
Tiyatrosunda çalıştı. “Rockefeller” bursu kazanarak, American
Theatre Wing, Neighbourhood Play House ve Actor’s Studio’da oyunculuk ve
oyunculuk öğretiminde yeni teknikler üzerine çalışmalar yaptı. Ankara Devlet
Konservatuvarı’na hoca olarak atandı.
1959‘da Devlet
Tiyatrosu’ndan ayrıldı. Muhsin Ertuğrul ile bir yıl çalıştı.
Kardeşi Müşfik Kenter ve eşi Şükran Güngör ile Kent Oyuncuları Topluluğunu kurdu. Daha
sonraki yıllarda sürekli olarak Amerika Birleşik Devletleri ve Birleşik Krallık‘ta “Değişen Eğitim
Metotları” ve “Oyunculuk Metotları” üzerine çalışmalar yaptı.
1962’de tiyatro
hizmetlerinden ötürü “Yılın Kadını” seçildi. 1968’de İstanbul’da Kenter
Tiyatrosunun binasının inşaatını tamamladı. Sinema oyuncusu olarak üç kez
“Altın Portakal” ödülüne layık görüldü. Sovyetler Birliği, Amerika Birleşik
Devletleri, Birleşik Krallık, Almanya, Hollanda, Danimarka, Kanada, Yugoslavya
ve Kıbrıs’ta İngilizce ve Türkçe oyunlar sergiledi.
100’ün üstünde oyun oynadı.
100’e yakın oyun sergiledi. Shakespeare, Çehov, Brecht, Inoesco, Pinter, Albee,
Tennessee Williams, Alan Ayckbourn, Arthur Miller, Brian Freil, Neil Simon,
Athol Fugard, Sergey Kokovkin gibi pek çok yazarların yanı sıra Melih Cevdet
Anday, Necati Cumalı, Güner Sümer, Adalet Ağaoğlu, Zeki Özturanlı, Güngör
Dilmen, Muzaffer İzgü gibi pek çok Türk yazarının oyunlarını da sahneye koydu,
oynadı.
1984‘te Roma’daki İtalyan Kültür
Birliğince “Adalaide Ristori” ödülüne layık görüldü. Profesör Yıldız Kenter, 37
yıldır sahne hocalığı yapmaktadır.
1989 yılında, Korsika
– Bastia Film Festivalinde “Hanım” filmindeki rolüyle “En İyi Kadın Oyuncu”
ödülünü aldı.
1991 yılında tiyatro
sanatına hizmetlerinden ötürü Uluslararası Lions Kulübünün “The Melvin Jones”
ile ödüllendirildi. İki kez Ulvi Uraz “En İyi Kadın Oyuncu”, üç kez de aynı
dalda Avni Dilligil ödülüne laik görüldü.
1994‘te “Konken Partisi”
oyunundaki Fonsla rolü ile “Olağanüstü Yorum” ödülünü aldı. Finlandiya Dünya
Kadın Kuruluşu tarafından yüzyılın en başarılı yüz kadınından biri olarak
onurlandırıldı. 1995’te Kültür Bakanlığınca, tiyatro sanatına katkılarından
ötürü “Onur” ödülüne layık gördü. Profesör Kenter’e aynı yıl tiyatro sanatına
katkılarından dolayı “Mevlana Kardeşlik ve Barış Ödülü” verildi.
1996’da Magazin
Gazetecileri Derneği tarafından Ramiz ile Jülide’deki Jülide rolü için “En İyi
Kadın Oyuncu” ödülü verildi. 19 Mayıs 1997‘de Uluslararası
İstanbul Festivali tarafından ömür boyu Tiyatro Sanatına katkısından dolayı
verilen onur ödülü Yıldız Kenter’e Dame Diana Rigg tarafından takdim edildi.
1998’de Ankara Sanat
Kurumu “Yılın Kadın Sanatçısı” ödülü, 1998 Muhsin Ertuğrul yaşam boyu tiyatro
sanatına katkılarından dolayı onur ödülü, 1998 Cumhurbaşkanlığı Büyük Kültür ve
Sanat Ödülü, “Martı” adlı oyunda Madam Arcadina rolüyle 1999, Afife Tiyatro Ödülleri – En İyi Kadın
Oyuncu ödülü .
2019’da uzun zamandır
mücadele ettiği akciğer rahatsızlığı sebebi ile İstanbul da hastaneye
kaldırılan Yıldız Kenter, yaşa bağlı solunum yetmezliği sebebi ile 17 Kasım
2019 tarihin de 91 yaşında vefat etmiştir.
Rol
aldığı tiyatro oyunları
·
Miras Kültürel Müzik Ses Nefes Ruh Beden – Neyzen Kerem
Tufan – İzmir Adnan Saygun Kültür Merkezi (2013)
·
Ben Anadolu : Güngör Dilmen – Kent Oyuncuları – 2007
·
Anna Karenina : Tolstoy/Helen Edmundson – Kent Oyuncuları – 2006
·
Gece Mevsimi : Rebecca Linkievicz – Kent Oyuncuları – 2005
·
Oscar ve Pembeli Meleği : Eric Emmanuel Schmitt – Kent Oyuncuları – 2004
·
Sırça Kümes : Tennessee Williams – Kent Oyuncuları – 2002
·
Hep Aşk Vardı :
Yıldız Kenter – Kent Oyuncuları – 2001
·
Nükte : Marget Edson – Kent Oyuncuları – 2000
·
Martı : Anton Çehov – Kent Oyuncuları – 1998
·
Harold ve Maude : Colin Higgıns – Kent Oyuncuları – 1990
·
Salıncakta iki kişi : William Gibson – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1969
·
Hamlet : William Shakespeare – İstanbul Şehir Tiyatrosu – 1959
·
Öfke : John Osborne – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1958
·
Ümitsiz Saatler : Joseph Hayes – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1957
·
Çöl Faresi : Ladislas Fodor – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1957
·
Yağmurcu : N. Richard Nash – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1956
·
Misafir (oyun) : Fritz Schweiger – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1956
·
Finten : Abdülhak Hamit Tarhan – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1956
·
Tanrılar ve İnsanlar (Gılgameş) : Orhan Asena – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1954
·
Maria Stuart : Friedrich Schiller – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1954
·
Şatoya Davet : Jean Anouilh – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1954
·
Onunikinci Gece : William Shakespeare – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1954 – 1957
·
Lady Frederick : W. Somerset Maugham – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1953
·
Gelin (oyun) : Emile ZolaMarcelle Maurette – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1953
·
Yanlış Yanlış Üstüne : Oliver Goldsmith – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1952
·
Sahne Dışındaki Oyun : Refik Ahmet Sevengi – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1952
·
Ölü Kraliçe : Henry de Montherlant – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1952
·
Fatih (oyun) : Nazım kurşunlu – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1952
·
Ramak Kaldı : Thornton Wilder – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1952
·
Gölgeler) : Ahmet Muhip Dranas – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1952
·
Elektra : Sofokles – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1952
·
Öteye Doğru : Sutton Vane – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1951
·
Miras (oyun) : Augustus Goetz – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1951
·
Hile ve Sevgi : Schiller – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1950
·
Yalancı : Carlo Goldoni – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1949
·
Kıskançlar : Oktay RıfatMelih Cevdet Anday – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1949
·
Peer Gynt : Henrik İbsen – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1949
·
Scapin’in Dolapları : Molier – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1949
·
Antigone : Sofokles – Ankara Devlet Tiyatrosu – 1949
Filmografi
Rol aldığı filmler
Yıl
|
Film
|
Rolü
|
Notlar
|
|
|
Büyükanne
|
|
|
|
||
|
|
||
|
|
Pembe
|
|
|
|
Ümran
|
|
|
|
Fatma
|
|
|
|
Fatma, Gündoğdu bacı
|
|
|
|
||
|
|
||
|
|
||
|
|
Huriye Bacı
|
|
|
|
Zeynep
|
|
|
|
Orhan’ın annesi Ayşe
|
|
|
|
Olcay Hanım
|
|
|
|
Zarife
|
|
|
|
Müzeyyen Hanım
|
|
|
|
Dadı Mimi
|
|
|
|
Melek
|
|
|
|
Seslendirme
|
Diziler
·
2005 Saklambaç
Ödülleri
·
1964 Antalya Altın Portakal Film
Festivali, En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Ödülü, Ağaçlar Ayakta Ölür
·
1966 Antalya Altın Portakal Film
Festivali, En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu Ödülü, İsyancılar
·
1974 Antalya
Film Şenliği, Kızım Ayşe filmi ile En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu
·
1984 Roma’daki
İtalyan Kültür Birliğince “Adalaide Ristori” ödülü.
·
1989 Korsika
– Bastia Film Festivalinde “Hanım” filmindeki rolüyle “En İyi
Kadın Oyuncu” ödülü.
·
1991 Uluslararası
Lions Kulübü The Melvin Jones Ödülü
·
İki kez Ulvi Uraz “En İyi Kadın Oyuncu” Ödülü
·
Üç kez Avni Dilligil “En İyi Kadın Oyuncu” Ödülü
·
1994‘te
“Konken Partisi” oyunundaki Fonsla rolü ile “Olağanüstü
Yorum” ödülünü aldı.
·
Finlandiya Dünya Kadın Kuruluşu tarafından yüz yılın en başarılı
yüz kadınından biri olarak onurlandırıldı.
·
1995‘te
Kültür Bakanlığı, Tiyatro Sanatına katkılarından ötürü Onur ödülüne layık
gördü.
·
1995 “Mevlana
Kardeşlik ve Barış” ödülü verildi.
·
1996’da
Magazin Gazetecileri Derneği tarafından Ramiz ile Jülide’deki Jülide rolü için
“En İyi Kadın Oyuncu” ödülü
·
1997‘de
Uluslararası İstanbul Festivali tarafından ömür boyu Tiyatro Sanatına
katkısından dolayı ödülü.
·
1998’de
Ankara Sanat Kurumu “Yılın Kadın Sanatçısı” ödülü
·
1998 – 2. Afife Tiyatro Ödülleri – Muhsin Ertuğrul Özel Ödülü
·
1998 Cumhurbaşkanlığı
Büyük Kültür ve Sanat Ödülü,
·
1999 “Martı”
adlı oyunda Madam Arcadina rolüyle Afife Tiyatro Ödülleri – En İyi Kadın
Oyuncu ödülü.
·
2012 Ondokuz
Mayıs Üniversitesi 2. Medya Ödülleri’nde Onur ödülünü aldı.