Zamanında Maksimum Fiyat
Uygulayan Roma İmparatoru Diocletianus’un Hazin Hikayesi
Ekonominin temel
sorunlarını çok iyi gözlemleyebileceğiniz bir hikaye.
tüccarların insanları kazıkladığını ileri
sürüp enflasyonu dizginlemek için “maksimum fiyat fermanı”nı yayınlayan roma
imparatoru diocletianus’un hikayesi:
tam adıyla
gaius aurelius valerius diocletianus, roma imparatorluğuna m.s. 284 ve 305
yılları arasında hükmetmiştir. roma imparatorluğu o göreve geldiğinde
yıkılmanın eşiğinde olduğu yazılıdır tarih kitaplarında. o da göreve gelir
gelmez böyle düşünüyor olacak ki bir takım reformlara girişmiştir. diocletianus
ilk olarak kendine dominus et deus (“efendi ve tanrı” yani dominate)
şeklinde yeni bir unvan seçti. ardından, devletin mevcut yapısının sürdürülemez
olduğunu düşündüğü için cumhuriyetçi yapıyı silerek, daha otokratik bir yönetim
sistemi getirmiştir.
asıl yapmış olduğu ve benim ilgimi çeken reformları
ekonomi alanındadır
göreve geldiğinde zaten düşük olan
vergiler askerlere gidiyordu. en kolay ve hızlı çözüm, gümüş sikkenin değerini
düşürmek ve daha fazla para basmaktı. ancak bu durum yüksek enflasyon ve
imparatorluk sikkelerine güvensizlik ortaya çıkardı. bazı yerlerde takas
ekonomisi ortaya çıktı. daha sonra tüccarların insanları kazıkladığını ileri
süren diocletianus “maksimum fiyat fermanı”nı yayınladı. bu fermanla binden
fazla ürünün fiyatları sabitlenmiş, maaşlar sabitlenmiş ve fazla fiyat biçen
tüccarlar ölüm cezasıyla tehdit edilmişti. mamafih, ferman enflasyonu
dizginlemek yerine malların karaborsaya düşmesine ve kıtlıklara neden oldu.
bazı şehirlerde ferman görmezden gelindi ve çok başarısız olarak kaldırıldı.
ben bu hikayeyi nasıl keşfettim derseniz,
tüm bu olaylar ülkemiz kütahya ili sınırları içerisinde aizanoi antik kenti’nde
bulunan ve tahıl pazarı olarak kullanılan dünyanın ilk ticaret borsasının
duvarlarında yazılıdır. mezkur yazıda, döneme ilişkin bazı emtiaların fiyatları
da şöyle belirtilmiş: kuvvetli bir köle 30 bin dinara eşit, bir eşek 15 bin
dinar ve bir at 90 bin dinara eşittir.
velhasıl memleketimiz çok güzel ve tarih,
tekerrürden ibaret…
kaynaklar:
LİNK : http://www.kutahyakulturturizm.gov.tr/…en-yeri.html
LİNK : https://tr.m.wikipedia.org/wiki/diocletianus