YOLSUZLUK DOSYASI /// Aytunç Erkin : 85 milyar dolarlık rantın raporu

Aytunç Erkin : 85 milyar dolarlık rantın raporu

Yayınlanma: 29 Ağustos 2024

EKREM İMAMOĞLU ÖNCEKİ GÜN AÇIKLAMIŞTI…

***

Önceki gün…İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı (İBB) Ekrem İmamoğlu, “We Haliç” hak sahipleri daire eşleşme kura törenine katıldı. Törende konuşan İmamoğlu, önceki yönetimlerin kentsel dönüşüm politikalarını eleştirdi ve dedi ki:

“Bizim hesabımıza göre kamu alanında arazide konut üreterek ya da birilerinin arazisine ekstra imar vererek birilerinin cebine basit hesapla 85 milyar dolar aktardılar.”

İmamoğlu’nun “Birilerinin cebine basit hesapla 85 milyar dolar aktardılar” cümlesinin peşine düştüm ve iki yıl önce İstanbul Planlama Ajansı’nın (İPA) hazırladığı “İstanbul’da Büyük Ölçekli Projeler ve Proje Alanları” başlıklı 21 sayfalık rapora ulaştım.

Sonuç bölümüyle başlayalım:

“MADDİ KAZANÇ

Donatı Alanı iken İmarlı Alana Alınan: 890.743.178.573 TL

İmar Artışı veya Emsal Artışı: 519.006.004.555 TL

İmara Açılan Orman Alanları: 28.591.485.599 TL

Mevzuatına Aykırı Kaçak İmalatların Bulunduğu 30 Proje: 48.200.072.516 TL

Toplam:

1.486.900.741.243 TL

20 Temmuz 2022 dolar

kuru üzerinden de 84.678.372.715 dolar.”

Şimdi gelin raporun ayrıntısına bakalım:

“Bu çalışmada, İstanbul’da son 20 yılda tamamlanan ve yapımı devam eden büyük ölçekli inşaat projelerinin, şehircilik disiplini açısından durumunu görmek için 3 temel araştırma sorusundan hareketle incelemeler yapılmıştır. Sorular şöyle:

Proje üretilen alanlarda imar planı değişiklikleriyle fonksiyon değişimleri olmuş mu? Donatı alanlarında ve imara açılan alanlarda üretilen inşaat alanı ne kadar?

Mevzuata ve mimari projeye aykırı olarak üretilen inşaat alanı ne kadar?

Bu değişimler ve aykırılıklar ile bu alanlarda ne kadar maddi kazanç sağlanmış?”

Rapora göre, 227 adet büyük ölçekli proje ve kentsel alanın geçmişten günümüze imar planı süreci, imar plan değişiklikleri, arazi fonksiyon değişimleri incelenmiş. İncelenen projeler içinden plan yönünden belirgin değişiklikleri olan veya mimari projesinde majör aykırılıkların olduğu 130 proje seçilerek, İstanbul’da kamuya ait veya donatı alanları üzerinde ne kadar inşaat üretildiği, mimari projeye aykırı üretilen inşaat alanları ve bu inşaatlar ile ne kadar maddi kazanç sağlandığı tespit edilmiş.

Rant, İBB  bütçesinin 20 katı

İPA’nın raporuna göre; 17’si park alanı, 8’i askeri alan 78 alan imar planında donatı alanı iken imarlı alana alınmış. Yine 7 alan toplamda 2 milyon 846 bin 621 metrekare orman alanı özel olarak imar planı üretilerek imara açılmış. 3 milyon 650 bin 934 metrekarelik donatı alanında toplam 16 milyon 112 bin 518 metrekarelik inşaat yapılmış. Buralara konut, ticaret, ofis, iş yeri, alış veriş merkezi ve otel inşa edilmiş.

Yine rapordaki bilgilere göre; özel olarak imar planı üretilerek imara açılan 8 askeri alan üzerinde (toplam alan 1 milyon 492 bin 281 metrekare) toplamda 3 milyon 226 bin 41 metrekare yapılaşma olduğu, bu alanlarda genellikle konut üretildiği belirlenmiş. Donatı alanı iken imarlı alana alınan 78 alana kimlerin inşaat yaptığı da isim isim verilmiş.

Raporun çarpıcı bölümlerinden birisi de orman alanı ve ağaçlandırılacak alan vasfında olan yerlerin- 2 milyon 846 bin 621 metrekare- üzerine toplamda 751 bin 590 metrekare inşaat yapılmış. Yine genellikle konut üretildiği saptanmış.

Rapor ayrıntılarıyla devam ediyor…

Hesaplama da şöyle yapılmış:

Donatı alanının imara açıldığı alanlarda üretilen projeler için yapı ruhsatlarından konut ve ticaret alanları çekilmiş ve birim fiyatlar    ile çarpılarak maddi kazanç hesabı yapılmıştır.

Emsal artışı veya imar artışı

olan alanlarda üretilen projeler için yapı ruhsatlarından konut ve ticaret alanları çekilmiş ve birim fiyatlar ile çarpılarak maddi   kazanç hesabı yapılmıştır.

Konut ve Ticari Kullanımlara ait metrekare birim fiyatları tapusor.com web sayfası ve gayrimenkul konulu diğer internet sitelerinin piyasa ortalaması alınarak hesaplanmıştır.

Plan üretilerek imara açılan orman alanlarında üretilen projeler için yapı ruhsatlarından konut ve ticaret alanları çekilmiş ve birim fiyatlar ile çarpılarak maddi kazanç hesabı yapılmıştır.

İmar mevzuatına aykırı olarak ilave inşaat üreten, kaçak imalatları olan 30 proje için yapı ruhsatlarından konut ve ticaret alanları çekilmiş ve birim fiyatlar ile çarpılarak maddi kazanç hesabı yapılmıştır.

Sonuçta, 20 Temmuz 2022 dolar kuru üzerinden de 84.678.372.715 dolarlık bir rant ortaya çıkıyor. İPA’ya göre bu 84.6 milyar dolar, İBB 2022 bütçe gelirinin 20 katı, İstanbul gayrisafi yurtiçi hasılası kadar, TOKİ’nin 18 yıllık kentsel dönüşüm faaliyetlerinin 8 katı, merkezi yönetim 2021 bütçe (vergi) geliri.