İngiliz Edebiyatının En Önemli Yazar ve Şairleri
İngiliz edebiyatına derinlemesine dalmak için bir rehbere mi ihtiyacınız var? İşte karşınızda köklü geçmişiyle İngiliz edebiyatının öne çıkan yazar ve şairleri.
Burcu Ülker
15 Ocak 2024
***
En çok bilinen mısralar, gerçek hayat ile bütünleşmiş karakterler ve yüzyıllardır okuyucuyu etkisi altına alan eserler… İngiliz edebiyatı eserlerine şöyle bir baktığımızda ne kadar geniş olduğunu ve onu keşfetmenin ne kadar keyifli olduğunu anlayabiliriz.
Sizler için İngiliz edebiyatı alt başlığında verilmiş en önemli eserleri ve ismini her yerde duyuran sahiplerini derledik!
Beowulf’un Ozanı
Beowulf
İlk sıraya hangi eseri koymamız gerektiğini bilmiyoruz ama The Beowulf (Ölümsüz Savaşçı) İngiliz edebiyatında şimdiye kadar en çok adını duyuran eserlerden biri. Anglo-Sakson dönemine ait eserin tam tarihi bilinmese de 7. ve 11. yüzyılları arasında yazıldığı biliniyor. Hakkında çok az bildiğimiz tarihin önemli kahramanları, kralları ve canavarların anlatıldığı Beowulf destanında, baş kahraman Beowulf, Grendel isimli canavarla savaşıyor ve onu yenerek kral oluyor! J.R.R. Tolkien’in de Orta Dünya’yı yaratırken pek çok eserle birlikte bu destandan etkilendiğini söyleyebiliriz.
Geoffrey Chaucer
Çoğu kişi tarafından İngiliz edebiyatının babası ve Orta Çağ’ın en iyi şairi olarak tanımlanan Geoffrey Chaucer, The Canterbury Tales (Cantenbury Hikâyeleri) ile ünleniyor. Thomas Becket’ın, Canterbury’deki türbesine ulaşmak için yola çıkan bir grup hacı ve yolda birbirlerine anlattıkları hikâyeleri konu alan şiir İngiliz edebiyatının en uzun şiirlerinden. Üstelik Chaucer tarafından tamamlanamamış! O dönemlerde eserlerin çoğu Latince ve Fransızca yazılırken Chaucer Orta Çağ İngilizcesini kullanarak dilin gelişmesine katkıda bulunuyor. Şiir İngilizce yazılan ilk eserlerden olduğu için büyük önem taşıyor.
William Shakespeare
İngiliz edebiyatı denilince ilk akla gelen isim elbette William Shakespeare oluyor. Elizabeth dönemi oyun yazarının en çok bilinen eseri ise Romeo ve Juliet. Aynı zamanda şair anlamına gelen The Bard ismiyle anılan yazarın o kadar çok eseri var ki hangisini saysak bilemedik. Bir Yaz Gecesi Rüyası ya da Can Yücel’in çevirisiyle Bahar Noktası oyunuyla, sahneye korku saldığı Titus Andronicus oyunuyla ve Hamlet’ten, “Olmak ya da olmamak işte bütün mesele bu!” repliğiyle hepimizi etkileyen Shakespeare hakkında farklı söylemler olsa da İngiliz edebiyatının en önemli ve yeri doldurulamayan yazar ve şairidir kendileri.
William Wordsworth
İngiliz edebiyatı denilince akla gelen isimlerden biri de William Wordsworth, özellikle doğa sevgisini eserlerinde işleyen ve şiirleriyle bizi İngiltere’nin Lake District’ olarak anılan bölgesine götüren şair Romantizm akımının öncülerinden. En çok sevilen şiiri I Wandered Lonely as A Cloud daha çok Daffodils ismiyle biliniyor ve ünlü şair burada papatyaları Sanayi Devrimi’ndeki insanlara benzetiyor. Wordsworth’u ünlü yapan diğer önemli eseri ise yarı otobiyografik olarak yazılan ve ölümünden sonra yayınlanan Prelude.
Wordswoth şiire bakışını, “Şiir; güçlü duyguların doğaçlama akışıdır ve kaynağını o duygunun huzur içinde hatırlanmasından alır,” şeklinde özetliyor ve şiiri, şairin duygularının oluşturduğunu vurguluyor.
William Blake
İngiliz edebiyatının ikinci önemli William’ı olmadan olmazdı elbet! William Blake 18. yüzyıl Romantizm akımı şairlerinden ve şiirlerini The Innocence ve The Experience olarak iki bölümde yayımlıyor. Innocence şiir kitabında The Lamb ile masumiyeti ve saflığı işlerken Experience basımında The Tyger şiiriyle insanların vahşi yanını ve edindikleri tecrübelerden sonra bir kuzudan kaplana dönüştüğünü anlatmaya çalışıyor. The Chimney Sweeper şiiriyle Sanayi Devrimi sonucunda çocuk işçilerin kötü şartlarda çalıştırılmasını eleştiriyor ve hem yaşadığı dönemde hem de daha sonraki dönemlerde adını çokça duyuruyor.
Jane Austen
İngiliz
Yıllardır filmlere dizilere konu olan romanlar yazan Jane Austen’ın en çok bilinen eserleri Aşk ve Gurur, Gurur ve Önyargı. Eserlerinde sosyal konulara yer veren yazar o dönemlerde kadınların yazdıkları ciddiye alınmadığı ve okunmadığı için eserlerini anonim olarak yayınlıyor. Elizabeth Bennet, Mr. Darcy, Emma, Marianne Dashwood ve daha birçok karakteri ölümsüzleştiren yazar maalesef yaşarken adını duyuramıyor ancak ölümünden sonra kuzeninin yazdığı biyografi ile ün sahibi oluyor. Değeri geç anlaşılan Austen’i sevgiyle anıyoruz.
George Eliot
İngiliz
Jane Austen ciddiye alınmak ve okunmak için anonim olarak yazarken Marry Ann Evans ise erkek mahlası olan George Eliot ismini kullanarak eserlerini yayımlıyor. 1819 yılında dünyaya gelen yazarımız İngiliz edebiyatının en ünlü eserleri haline gelen Silas Marner, The Mill on the Floss (Kıyıdaki Değirmen) ve Adam Bede eserlerinin sahibi. Fakat onu asıl ünlü yapan kitabı sosyal eleştiri niteliği de taşıyan romanı, Türkçeye Taşra Yaşamından Manzaralar olarak geçen Middlemarch şimdiye kadar İngilizce yazılmış en güzel eserlerden biri olarak anılıyor. Ah Marry keşke seni herkes Marry olarak tanısaydı!
Bronte Kardeşler
Bronte kardesler
George Eliot ile aynı dönemde yaşamış olan Charlotte, Emily ve Anne Bronte kardeşler de o dönemin çoğu kadın yazarı gibi erkek mahlasları kullanarak eserlerini yayınlıyor. Eserleri o zamanlarda hiç alışılmamış olan ve pek de hoş karşılanmayan ölçüsüz tutkuyla dikkatleri çekmiş olan bu üç kardeşin üçü de maalesef erken yaşta hayatını kaybediyor. Fakat Charlotte Bronte Jane Eyre, Emily Bronte Wuthering Heights (Uğultulu Tepeler) ve küçük kardeş Anne Bronte The Tenant of Windfell Hall (Şatodaki Kadın) eseriyle ölümsüzleşiyor.
Charles Dickens
İngiliz
Victorya dönemi yazarı olan Charles Dickens çağının en iyi yazarı olarak anılıyor. Yarattığı ölümsüz karakterler Oliwer Twist ve David Copperfield adeta gerçek hayatla bütünleşiyor ve hafızalarımıza kazınıyor. Yazarın en çok bilinen eserleri Great Expetations (Büyük Umutlar), Bleak House (Kasvetli Ev), Nicholas Nickleby, A Christmas Carol (Yeni Yıl Şarkısı), The Old Curiosity Shop (Antikacı Dükkanı) ve The Pickwick Papers (Bay Pikvik’in Maceraları). Aynı zamanda tüm zamanların en çok satan romanı A Tale of Two Cities (İki Şehrin Hikâyesi) de Charles Dickens’a ait. Dickens döneminin o kadar etkileyici bir yazarıydı ki Dickensian diye bir kavram ortaya çıktı. Onu andıran ve onun tarzında yazılan her esere bu isimle nitelendiriliyordu.
Thomas Hardy
Thomas Hardy
Charles Dickens’ın genç çağdaşlarından olan yazar ve şair (kendisini daha çok şair olarak tanımlıyor, romanlarını para kazanmak için yazıyor) Wordsworth gibi yaşadığı yerden ilham alarak neredeyse tüm eserlerinde Wessex bölgesini yarı gerçek yarı hayali biçimde canlandırıyor.
Yazarın en çok bilinen eserleri Far From the Madding Crowd (Çılgın Kalabalıktan Uzak), Jude the Obscure (Gizli Jude), Tess of the D’Urbervilles (Kaybolan Masumiyet) ve The Mayor of Casterbridge (Bir Hayatın Sırrı). Kendisini daha çok şair olarak tanımlayan Hardy en önemli şiirlerinden biri olan The Darkling Thrush (Karanlıktaki Ardıç Kuşu) şiirini 19. yüzyılı 20. yüzyıla bağlayan gece yazıyor ve bir yüzyılın bitip yenisinin başladığını karamsar bir ruh haliyle anlatıyor. Diğer önemli şiirleri arasında Neutral Tones (Nötr Tonlar) ve savaş şiiri olarak yazdığı Drummer Hodge var.
E.M. Forster
İngiliz
A Passage to India (Hindistan’a Bir Geçit), Howard’s End ve A Room with a View (Manzaralı Oda) romanlarıyla hayran olunan yazar yaşadığı dönemde değil ancak daha sonra Merchant-Ivory adlı yapım şirketinin eserlerini filme uyarlamasıyla ünleniyor. Eserlerinde orta sınıfın yaşadığı durumlara odaklanan yazar Where Angels Fear to Tread ve A Room with a View eserlerinde İtalya’daki dar görüşlü İngiliz turistleri anlatıyor. En başarılı olduğu romanı A Passage to India’da ise bir zamanlar İngiltere’nin sömürgesi altında olan Hindistan’ın doğu ve batı arasındaki ilişkisini anlatıyor.
Wilfred Owen
İngiliz
Savaş dönemi şairi olan Wilfred Owen zamanın çoğu yazar ve şairini etkiliyor ve eserleri günümüze kadar geliyor. Birinci Dünya Savaşı’nın acı gerçeklerini konu edinen şair zihnimize adeta bir savaş alanı görüntüsü getiriyor. Şairin en çok bilinen eseri Türkçeye “Ne tatlı ve gurur vericidir ölmek vatan için” şeklinde çevrilen “Dulce et Decorum Est pro patria mori” şiirinde genç yaşta savaşa gönderilen askerlerin aslında bir hiç uğruna can vermelerini eleştiriyor ve şiirin başlığıyla da başarılı bir ironi oluşturuyor. Talihsiz şair yaşamını savaşın bitmesinden bir hafta önce kaybediyor ve şiirlerinin çoğu Owen’ın ölümünden sonra yayımlanıyor. Dilerseniz şiiri buradan dinleyebilirsiniz.
Evelyn Waugh
İngiliz
Birçok başarılı eser vermesine rağmen Evenly Waugh en çok beyaz perdeye de uyarlanan Brideshead Revisited (Brideshead’a Son Gidiş) romanıyla tanınıyor. 1903 yılında dünyaya gelen yazar Oxford Üniversitesi’ne gidiyor ve romanının meşhur olduğu sahneleri oradan esinlenerek yazıyor. Eser yazıldığı dönemde ünlü olduğu kadar yıllar sonrasında da Jeremy Irons’ın oynadığı televizyon programıyla yeniden gündeme geliyor.
John Milton
John Milton
John Milton, İngiliz edebiyatında Shakespeare’in bıraktığı boşluğu dolduran ender yazarlardan birisiydi. Milton, bugün bile okunan şiirleriyle İngiliz edebiyatı geleneğini ileriye taşımayı başarmıştı.
Epik şiirleriyle öne çıkan Milton çoğunlukla 1667 tarihli Kayıp Cennet adlı eseriyle tanınıyor. İsmi “İngilizceye en çok kelime kazandıran yazar” listelerinde yer alan John Milton, aynı zamanda 1644 yılında yayımlanan Areopagitica ile ifade ve basın özgürlüğünü ateşli bir şekilde savunmuş ve sansürü kınamıştı.
J.R.R. Tolkien
tolkien shire
Şüphesiz 20. yüzyılın en başarılı yazarlarından biri de J.R.R. Tolkien. Başarılı yazar yeni diller, soylar ve haritalarla hayali ve mitolojik bir dünya yaratıyor ve bu dünyayı -başta çocuklar için yazdığı- Hobbit ve daha sonra Yüzüklerin Efendisi üçlemesinde kullanıyor. Eserleri Amazon okuyucuları tarafından 20. yüzyılın favori kitapları olarak gösteriliyor.
Agatha Christie
Agatha Christie
İngiliz edebiyatının en başarılı suç-polisiye yazarı olarak bilinen Agatha Christie 66 dedektif romanı ve meşhur Hercule Poirot ve Miss Marple’ın karakterlerinin sahibi. Eserlerinde yarattığı şüphe duygusu ile Cinayet Kraliçesi olarak anılan yazar Guinnes rekorlar kitabına tüm zamanların en çok satan yazarı olarak geçiyor. Film adaptasyonu olan Murder on the Orient Express (Doğu Expresinde Cinayet) ve Death on the Nile (Nil’de Ölüm) de yazarın en çok bilinen kitaplarından.
Sir Arthur Conan Doyle
Sir Arthur Conan Doyle
Dünyaca ünlü dedektif Sherlock Holmes’un yaratıcısı Sir Arthur Conan Doyle aynı zamanda bir hekimdi. Edinburg Üniversitesi’nde tıp eğitimi alan yazar daha Batı Afrika’ya giden bir gemide doktor olarak görev aldı.
Bir noktada tıp kariyerini bırakan Doyle, Sherlock Holmes maceralarını yazdığı dönemde tam zamanlı bir yazar oldu. Doyle, Holmes eserleri dışında aynı zamanda 1912’de yayımlanan Kayıp Dünya adlı kitabıyla da adından söz ettirmişti. Sonradan gişe rekortmeni Jurassic Park serisine de ilham olan bu eser, dinozorlar hakkında bilginin oldukça kısıtlı olduğu bir dönemde yazılmasıyla da benzerlerinden ayrışıyor.
Ian Fleming
Ian Fleming
Dünyaca ünlü film serisine konu olan James Bond romanlarının yazarı olarak tanınan Ian Lancaster Fleming, en önemli İngiliz yazarlardan biri olarak tanınıyor. Bir İngiliz Deniz İstihbarat Subayı olarak görev alan Fleming, suç romanlarında kişisel deneyimlerinden çokça yararlanmıştı.
Hayatı boyunca ayrıca borsacı, gazeteci, dış haberler müdürü gibi birçok farklı meslekte görev alan yazar daha sonra Jamaika’ya taşınmış ve eserlerini burada kaleme almıştı.
Yazarın en popüler kitapları arasında sinemaya da uyarlanan Yıldırım Harekatı (Thunderball), Ruysya’dan Sevgilerle (From Russia with Love) ve Altın Parmak (Goldfinger) yer alıyor.
J.K. Rowling
jk rowling yazar
J.K. Rowling denilince akla gelen elbette Harry Potter serisi. Dünyayı Karanlık Lord Voldemort’un elinden kurtarmaya çalışan genç büyücü Harry Potter’ın hikâyesinin anlatıldığı yedi kitaptan oluşan seriyle, özellikle de serinin geçtiği Hogwarts Büyücülük Okulu’yla Rowling, çocukları da yetişkinleri de etkilemeyi başardı. Listede bahsettiğimiz diğer romanlardan edebi olarak farklı bir yerde olsa da J.K. Rowling modern çağın en popüler yazarlarından. Son zamanlarda yetişkinler için yazdığı kitapları Harry Potter’daki başarısından bağımsız olarak okunması için Robert Galbraith takma adıyla yayımlıyor.
İngiliz edebiyatının en önemli isimleri ve eserleri hakkında siz ne düşünüyorsunuz? Listeye eklemek istediğiniz başka kişiler var mı? Görüşlerinizi Kayıp Rıhtım Forum’da bizlerle paylaşmayı unutmayın.
* Dante’nin Bilinmeyene Yaptığı Yolculuk: “İlahi Komedya”ya Ressamların Gözünden Bakmak
Kaynak: Oxford Royale, Book Geeks
Kapak İllüstrasyonu: KYÜ