MİT Arşivinde Halide Edip ve Gorki : Casusluk ve Komünizm Endişesi
Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT), özel koleksiyonundaki bazı resmi istihbarat belgelerini dijital ortama taşıdı. Arşivde Halide Edip Adıvar ve Maksim Gorki’nin de adı geçen belgeler bulunuyor.
Eda Aydın
3 Kasım 2024
***
Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT), internet sitesi üzerinden 1920-1948 yılları arasına tarihlenen bir dizi belgeyi kamuoyu ile paylaştı. Belgeler arasında Halide Edip Adıvar hakkında bilgi talebi ve Maksim Gorki’nin Ana romanından uyarlanan filmin İstanbul’daki gösterimine dair bir uyarı da yer alıyor.
MİT, geçen günlerde resmi internet sitesindeki Özel Koleksiyon bölümü üzerinden objeler, fotoğraflar ve belgeler paylaştı. Dijital ortamda erişime açılan istihbarat belgelerinin en eskisi 1920 tarihli. Erişime açılan 17 belge arasında edebiyat okurlarını da ilgilendirebilecek iki doküman da bulunuyor.
MİT Arşivi Halide Edip – Maksim Gorki Belge
21 Ağustos 1935 tarihli Dahiliye Vekâleti Emniyet İşleri Umum Müdürlüğü’ne ait belgede yazar Halide Edip Adıvar hakkında şu sözlerle bilgi isteniyor:
“Memlekete döndüğü günden beri birçok kimselerle ve bu meyanda muhalif tanınmış kimselerle teması görülen Rauf ile 6/8/935 gün ve 7445 sayılı yazımızla İstanbul’a geldiği bildirilmiş olan Hâlide Edib’in servisçe şüphe uyandıracak temas ve hareketleri tespit edilmişse Genel Direktörlüğümüze bilgi verilmesini rica ederim.”
MİT Arşivi Halide Edip Belgeleri
Milli Emniyet Hizmeti Riyaseti (MAH) Reis Vekili Naci Perkel ise bu talebe şu yanıtı veriyor:
“Biz casus takip ediyoruz. Rauf, Halide olsa olsa rejime karşı olabilirler. Peşlerine düşmedik ki.”
Sinekli Bakkal, Ateşten Gömlek, Vurun Kahpeye ve Handan kitaplarıyla tanınan Halide Edip Adıvar, Türk edebiyatının önemli yazarları arasında yer alıyor.
MİT’in paylaştığı belgeler arasında dikkat çeken bir diğer arşiv kaydı ise 31 Mart 1928 tarihli raporda yer alıyor. İstanbul Bölge Amirliğinin Milli Emniyet Hizmeti Riyaset-i Aliyyesi’ne gönderdiği raporda yazar Maksim Gorki’nin dünyaca ünlü romanı Ana’nın Vsevolod Pudovkin tarafından 1926’da beyaz perdeye uyarlanan filmi için düzenlenen gösterim işaret ediliyor.
Raporda Ana filminin İstanbul’da gösterime girdiği ve bu eserin komünizm propagandası içerebileceği konusunda görüşler yer alıyor.
Sovyet yazar Maksim Gorki, eserlerinde işçi sınıfının yaşadığı zorlukları ve toplumdaki ezilmişliğini güçlü bir dille anlatarak onların bilinçlenmesini ve hak mücadelesini destekleyen bir sosyalist olarak hatırlanıyor.
VİDEO LİNK :
MİT arşivinde paylaşılan bu belgelere dair sizin görüşleriniz neler? Yorumlarınızı Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, daha fazlası için bizleri Google News’ten takip edebilirsiniz.
Kaynak: MİT, AA
