Antik Mısır’ın En Güçlü Kadın Firavunu Hatşepsut Kimdir ???
Antik Mısır’ın en güçlü kadın firavunu Hatşepsut kimdir? İşte adı binlerce yıl boyunca tarihten silinen hükümdar hakkında bilinmesi gerekenler.
Ethem Yekta Ulaş
30 Ağustos 2024
***
Milattan önce 15. yüzyılda Antik Mısır’da hüküm süren Hatşepsut, tarihin en dikkat çekici ve etkileyici kadın liderlerinden biriydi. Yaklaşık 3.000 yıllık Mısır tarihinde firavun unvanıyla tahta çıkan üçüncü kadın oldu ve bu konumda eşi benzeri görülmemiş bir güce ulaştı.
Antik Mısır’ın En Güçlü Kadın Firavunu Hatşepsut’un Hayatı
Hatşepsut, MÖ 1507 civarında Firavun I. Thutmose ve Kraliçe Ahmose’nin kızı olarak dünyaya geldi. 12 yaşında, babasının ölümünden sonra üvey kardeşi II. Thutmose ile evlenerek Mısır kraliçesi oldu. Ancak kocasının genç yaşta ölümü üzerine henüz çocuk yaştaki üvey oğlu III. Thutmose’nin naipliğini üstlendi.
Geleneksel olarak naip kraliçelerin, genç kral tahta çıkacak yaşa geldiğinde geri çekilmesi beklenirdi. Fakat Hatşepsut farklı bir yol izledi. Üvey oğlu reşit olduğunda tahtı bırakmak yerine kendisini firavun ilan ederek MÖ 1458’deki ölümüne kadar hüküm sürdü.
Hatçepsut’un tahtı ele geçirmesinin ardındaki gerçek nedenler daha karmaşık olarak yorumlanıyor. Bazı tarihçiler kendisinin iktidarı üvey oğlunun hakkını korumak için üstlenmiş olabileceğini öne sürüyor. O dönemde kraliyet ailesinin rakip bir kolu tarafından tehdit edildiği ve üvey oğlunun tahtını korumak için kendisini kral ilan etmiş olabileceği düşünülüyor.
Ancak sebep her ne olursa olsun, kesin olan bir şey vardı: Hatşepsut’un 21 yıllık iktidarı Antik Mısır’ın en parlak dönemlerinden biri olarak kabul edilir. Barış ve refah içinde geçen bu süreçte ülkenin ticaret ağları genişledi ve etkileyici mimari projelere imza atıldı. Bunların en ünlüsü Krallar Vadisi yakınlarındaki Deir el-Bahri’de inşa ettirdiği görkemli cenaze tapınağıdır.
Hatşepsut’un Başarıları
En önemli başarılarından biri, Kızıldeniz kıyısındaki Punt ülkesine düzenlediği ticari seferdi. Bu sefer sonucunda Mısır’a altın, fildişi, egzotik hayvanlar ve değerli ağaçlar getirildi. Ayrıca yine onun döneminde döneminde, İkinci Ara Dönem’de hasar gören anıtlar restore edildi ve yeni tapınaklar inşa edildi.
Kadın bir firavun olarak geleneksel erkek firavun imajını korumak için ilginç bir yöntem benimsedi. Pek çok heykel ve freskte kendisini erkek kıyafetleri ve sakalıyla tasvir ettirdi. Ancak bazı heykellerde yüz hatlarının yumuşaklığı ve feminine özellikleri vurgulanarak kadın kimliği de korunmdu.
En Güçlü Kadın Firavun Hatşepsut’un Varlığı 3.500 Yıl Boyunca Saklı Kaldı
Ne yazık ki Hatçepsut’un ölümünden sonra üvey oğlu III. Thutmose, üvey annesinin tüm izlerini silmeye çalıştı. Onun adına yapılan anıtları yıktırdı, heykellerini parçalattı ve ismini kayıtlardan sildirdi. Bu acımasız sansür kampanyası sonucunda Hatşepsut’un varlığı 3.500 yıl boyunca tarihten silinmiş oldu.
Hatşepsut’un adı ancak 1822’de, arkeologların Deir el-Bahri’deki hiyeroglifleri çözmeye başlamasıyla yeniden gün yüzüne çıktı. 1903’te ünlü Mısır bilimci Howard Carter, Krallar Vadisi’nde Hatşepsut’un boş lahitini buldu. Ancak mumyalanmış bedeni 2007 yılına kadar teşhis edilemedi.
Fakat hikâyesi uzun yıllar boyunca yanlış yorumlandı. 20. yüzyılın başlarında bile bazı bilim insanları onun iktidarı hileyle ele geçirdiğine inanıyordu. Örneğin 1953’te Metropolitan Müzesi küratörlerinden William Hayes, onu “kibirli, hırslı ve vicdansız bir kadın” olarak tanımlamıştı.
Ancak modern araştırmalar bu yorumun hatalı olduğunu ortaya koydu. 2005 yılında Metropolitan Müzesi’nde düzenlenen “Hatşepsut: Kraliçeden Firavuna” sergisi, onun dönemini istikrar, refah ve sanatsal yenilik dönemi olarak sundu.
Hatşepsut’un Dünü ve Bugünü
Günümüzde Hatçepsut, Antik Mısır tarihinin en önemli ve ilgi çekici figürlerinden biri olarak kabul ediliyor. Cesur yükselişi ve başarılı yönetimi, kadın liderliğinin gücünü gösteren etkileyici bir örnek teşkil ediyor. Herkesin bildiği Kleopatra’dan 14 yüzyıl önce yaşamış olmasına rağmen, hükümdarlığı çok daha büyük bir başarı öyküsü içeriyor.
Hatşepsut’un hikâyesi aynı zamanda tarih boyunca kadınların karşılaştığı zorlukları ve önyargıları aşmanın mümkün olduğunu da gün yüzüne çıkarıyor.
Adının anlamı “soylu kadınların en önde geleni” demek olan Mısır Firavunu hakkındaki düşüncelerinizi, yorumlarda veya Kayıp Rıhtım Forum’da paylaşabilir, daha fazlası için bizleri Google News’ten takibe alabilirsiniz.
Kaynak: IFL Science